Ursina Lardi, cun ragischs grischunas, vala sco ina da las pli impurtantas acturas en il territori tudestg, ina actura cun in talent excepziunal. Ella è naschida a Poschiavo, cun 5 onns sa chasa sia famiglia Samedan, là en scola ha ella alura era emprendì tudestg, il linguatg ch’è oz ses linguatg principal.
Ch’ella daventia in di ina renumnada actura n'avess ella sezza betg sminà, malgrà ses plaschair per il teater.
Jau hai scrit ed inscenà tocs cura ch’jau era anc en scola primara, mes amis e mes parents han alura stuì exercitar emnas a la lunga e las represchentaziuns custavan er entrada, quai era cler per mai, jau vev dentant mai l’idea da daventar actura. Jau gnanc saveva che quai saja ina professiun.
Da Cuira a Berlin
Pli tard durant il seminari da scolasts e scolastas ha ella alura cumenzà a far teater cun la gruppa da teater DKB (Dramatische Kantonsschüler Gruppe), ina gruppa da teater zunt activa cun represchentaziuns spectacularas.
Il directur dal teater da Cuira vesa la giuvna Ursina Lardi sin tribuna ed annunzia ella gist a la scola d’acturs ed acturas a Berlin. I saja plitost ina casualitad ch’ella saja daventada actura, di Ursina Lardi. Da lez temp haja ella numnadamain gì auters plans.
Jau avess era pudì s'imaginar dad emigrar en l'America dal Sid. Jau aveva lavurà là durant il seminari en differents projects. Jau avess era pudì metter avant da fundar ina scola, lavurar en la alfabetisaziun, uschè insatge. Tuttina n'ha il teater betg laschà mai en pasch.
Cun 22 onns va Ursina Lardi a Berlin en la scola d'acturs ed acutras «Ernst Busch». A Berlin ha ella alura era ses emprims engaschaments da teater.
Sper massada rollas sin tribuna tar divers teaters da num e pum (Maxim-Gorki-Theater, Deutschen Schauspielhaus Haumburg, Schaubühne am Lehniner Platz, Berliner Ensemble) surpiglia Ursina Lardi adina puspè era rollas en films.
Lavur davos las culissas
-
Bild 1 von 3. Discurs da retschertga en il Irak – Ursina Lardi e Azad Hassan. Bildquelle: Cinewox.
-
Bild 2 von 3. Milo Rau ed Ursina Lardi elavureschan il text da «Die Seherin» en il taxi durant lur viadi da retschertga en l'Irak. Bildquelle: Cinewox.
-
Bild 3 von 3. Represa dal toc teater «Verrückte nach Trost» da Thorsten Lensing. Bildquelle: Cinewox.
Passa 70 films da kino, televisiun e serias ha ella realisà enfin oz. Tranter auter ha ella gì rollas en divers Tatorts. Rollas principalas u centralas gioga ella en plirs films svizzers, sco p.ex. «Der Verdingbub» (2011), «Traumland» (2013) u «Unter der Haut» (2015).
Da «Canzun Alpina» tar «Das weisse Band»
En il film da televisiun «Canzun Alpina» (2008) filmà en Surselva ha Ursina Lardi la rolla principala. Da là davent va sia carriera rasant amunt. Il renumnà reschissur austriac Michael Haneke vesa il film ed engascha Ursina Lardi per la rolla da la barunessa en ses film epocal «Das weisse Band», in film che gudogna il 2009 la Palme d’or a Cannes.
Cun il film «Canzun Alpina» ha era l'amicizia tranter Ursina Lardi ed il reschissur Sören Senn cumenzà, il reschissur che ha uss realisà il film dals Cuntrasts «Ursina Lardi – cun forza e fragilitad».
Quai che jau admir vi da la lavur dad Ursina è sia dedicaziun absoluta al mument: ella na sa basa betg sin trics ch'ella sa che funcziunan. Ella resta adina fidaivla a sasezza, resta adina la medema persuna mirvegliusa e modesta. Forsa per quai motiv daventa sia moda da giugar adina pli differenziada e resta surprendenta.
L’idea da far in film sur da sia lavur sco actura – saja naschida durant ina tschaina, di Sören Senn. Els hajan constatà che bleras da sias experientschas sco actura na sajan betg uschè simpel da s’imaginar.
Gest tar preschentaziuns en terras estras èn ils obstachels culturals ch’en da surventscher, colliads cun enormas sfidas.