Cruschar sin via in giat nair che vegn er anc da sanestra, signifitga tenor superstiziun disfortuna. Percunter è il traifegl cun quatter fegls per blera glieud anc oz in segn da ventira.
Rumper in spievel porta set onns discletg
«Cura ch’ins vesa ina staila crudanta pon ins far trais giavischs»
Cumprovar che tut las cardientschas blauas constattan er per propi, n’è betg pussibel dal tut. Blers proverbis èn vegnids dads enavant sur generaziuns. La superstiziun n’è perquai er anc oz betg perscrutada dal tut.
Tuttina ha blera glieud plaschair da scuntrar per exempel in spazzachamin. Quel duai purtar fortuna cun eliminar tras sia lavur era privels da fieu en chasa, ha precisà l'anteriur spazzachamin, Peter Roth da la Val Müstair. El sez na saja insumma betg superstizius, ha el accentuà.
Jau na craj betg vi da venderdi ils 13 u autras cardientschas blauas. Jau pigl tut simplamain sco ch'igl è e viv fitg bain uschia.
Profità da la superstiziun dad auters, ha Peter Roth dentant adina puspè. Surtut durant ils dis da festa, cura ch'el era vegnì engaschà sco portafortuna en ils hotels da quatter e tschintg stailas, cun far ina visita en ses costum da spazzachamin. Las donaziuns en furma da collecta, surpassavian bunamain sia paja dal mais da quella giada da var 800 francs.
-
Bild 1 von 4. Peter Roth en sia mandura da spazzachamin cun il cilinder marcant, che duai purtar fortuna. Bildquelle: mad Peter Roth.
-
Bild 2 von 4. Durant ina visita en ina cuschina d'hotel cun in purschè, che duai er anc purtar cletg. Bildquelle: mad Peter Roth.
-
Bild 3 von 4. Ils bels e ritgs da l'Engiadin'Ota hajan adina gì in plaschairun da la visita da Peter Roth sco portafortuna tranter Nadal e Bumaun. Bildquelle: mad Peter Roth.
-
Bild 4 von 4. Peter Roth è entant pensiunà dapi blers onns. Sa regorda dentant gugent vi da numerus inscunters cun la glieud sco spazzachamin. Bildquelle: RTR.
L’etnolog svizzer Eduard Hoffmann-Krayer ha perscrutà las cardientschas blauas en ina gronda documentaziun che cumpiglia 10 Toms. «Das Handwörterbuch des deutschen Aberglaubens» è il titel da sia ovra, nua ch’ins po leger:
Superstiziun è crair a l’effect ed a l’observaziun da forzas betg declerablas tras leschas da la natira. Permess che quellas forzas n’èn betg motivadas tras la religiun.
Pia d’avair ina survista cumpletta davart ils proverbis che valan en las pli differentas situaziuns en nossa vita, n’è strusch pussibel. Blers e bleras da nus din er da betg esser superstizius, dentant pitgan els tuttina trais giadas sin lain per avair fortuna u eviteschan da mazzar in arogn.