Cun la politica dal clima realisada actualmain, saja pli probabel che las temperaturas sa stgaudian en mesia sin tranter 2,2 e 3,5 grads, enfin la fin dal tschientaner. Il cunfin da 1,5 grads vegnia surpassà gia il 2035. La fanestra cun pussaivladads per spendrar in'avegnir degn da vegnir vivì vegn adina pli pitschna. Decisiuns e mesiras che vegnian prendidas uss, possian perquai avair consequenzas per ils proxims millennis.
Il rapport dal IPCC è ina basa per las proximas contractivas da clima. Il nov document resumescha ils rapports dapi il 2018. 93 scienziadas e scienziads da l'entir mund – er tschintg da la Svizra – han lavurà vi da quest rapport.
Emissiuns s'augmentan empè da sa sbassar
Actualmain datti puspè adina dapli emissiuns empè da pli paucas, quai suenter ch'ellas eran sa reducidas lev durant la pandemia. Uss vai puspè taiss ensi. Ma las emissiuns ston sa sbassar fin il 2030 per 48% cumpareglià cun las emissiuns dal 2019. Quai per franar il stgaudament dal clima sin 1,5 grads. «Il tempo e la dimensiun da las mesiras na tanschan betg per cuntanscher ils plans actuals da cumbatter la midada dal clima», vegn resumà en il rapport.
Mesiras coordinadas necessarias
Per realisar a moda effizienta las mesiras per il clima dovria en emprima lingia ina finanziaziun, in sistem politic inclusiv ed ina coordinaziun sur pliras spartas politicas. Questa coordinaziun saja er en Svizra ina gronda sfida. En la strategia svizra per ils onns 2020 fin 2025, na giajan bleras mesiras betg sur plirs secturs, sco l'Academia svizra per las scienzas natiralas (SCNAT).
En spezial mesiras per midar la dumonda hajan in grond potenzial. Tar il nutriment pudess ins spargnar uschia fin l'onn 2050 44% dals gas da serra, cumpareglià cun midar nagut. Tar ils bajetgs pudess ins spargnar 66%, tar l'electricitad 73%, tar il traffic sin via 67% ed en l'industria 29%. Fitg effectivas sajan er mesiras per schlargiar la rait d'energia solara e l'energia da vent sco er mesiras per franar la perdita d'ecosistems natirals.
Svizra pertutgada ferm
La midada dal clima sa mova entant pli svelt che pensà fin uss. «Er la Svizra è gia pertutgada ferm da la midada dal clima», di Erich Fischer, cun-autur dal rapport dal IPCC, da l'ETH da Turitg.
Ils ultims onns avain nus survegnì in schatg dad eveniments extrems che pudessan vegnir anc pli gravants en avegnir. Qua tiers tutgan extrema chalira, stads sitgas, plievgia ferma e mancanza da naiv.
En il rapport dad uss vegn schazegià bler pli grond il ristg per eveniments extrems che anc en l'ultim rapport d'avant nov onns. Plinavant vegnan quels gia tar temperaturas pli bassas. I vegn er spetgà che la malsegirezza d'alimentaziun e d'aua vegn a crescher, pli fitg che las temperaturas s'auzan.
Or da l'archiv:
