Cunfinaris e cunfinarias - Record da cunfinaris malgrà dapli taxas

Cun la nova cunvegna da cunfinaris e cunfinarias tranter la Svizra e l’Italia èn dapli ch'in onn e mez en vigur novas directivas. Il punct il pli nov è che a partir dal schaner 2024 duain ils cunfinaris e las cunfinarias talianas pajar era en l'Italia impostas sin las entradas da la Svizra.

Era il stadi talian duai pudair imponer ina taglia

Fin il schaner 2024 han ils cunfinaris e las cunfinarias pajà la taglia a la funtauna sin 100% da las entradas fatgas en Svizra. Fin il 2033 duain las taxas vegnir repartidas pass per pass. Maximalmain van 40% dals raps d'impostas en l'Italia. Da nov duain davent da l'entschatta dal 2024 vegnir pajadas la taglia da funtauna sin 80% da las entradas. Il stadi d’Italia po cun la cunvegna era imponer ina taglia. E gia che las taglias sin entradas da l’onn passà duain vegnir inoltradas ed èn pajablas quest onn, è la situaziun dentant cumplitgada per ils frontaliers e las frontalieras. La raschun è ch'igl n'è betg propi cler, quant auta che la taxa è per els ed ellas.

L’attractivitad è avant maun

Entant ch'ins survegn per la medema lavur bunamain il dubel en Svizra sco en Italia, resta la Svizra attractiva per ils cunfinaris e cunfinarias. Pero n’è ina paja pli gronda betg l’unic motiv daco che lavurantas e lavurants talians vegnan en Svizra.

Tenor il secretari general dal sindicat CGIL per la provinza da Sondrio, sajan er il numer da record da cunfinaris e cunfinarias da quest onn perditga per l’attractivitad da las plazzas da lavur en Svizra.

Naginas discussiuns grondas tar la mastergnanza en Engiadin’Ota ...

Quai è era in fatg tenor la nova statistica da cunfinants e cunfinantas dal chantun Grischun. En l'emprim quartal dal 2025 sajan en tut il Grischun vegnids registrads 10’521 frontaliers e frontalieras. Be per la regiun Malögia è la cifra creschida dal prim quartal 1996 da 1’359 sin 5’624 per il prim quartal 2025. Tenor la presidenta da l’uniun da commerzi ed industria da Samedan e Bever, Sandra Püntener, n'han lur commembers e commembras betg quitads da chattar impiegads ed impiegadas da l'exteriur. Quai conferma era Urs Pfister, mainagestiun da la Pfister SA a Samedan. 

... però sfidas en la Val Müstair

En la Val Müstair però saja la sfida uss per il mument pli gronda da chattar impiegads ed impiegadas. Quest onn èn stadas avertas diversas posiziuns en l'hotel Helvetia a Müstair. Pierre-René Grond maina l’hotel ensemen cun ses frar Olivier e sia duna Anita en quarta generaziun. Curt avant l'avertura han els pudì emplenir quests posts cun glieud.

Pierre-René Grond è era commember da la Gastro Val Müstair, e vesa che auters hotels e restaurants han gronda fadia da chattar insumma persunal. La mancanza è uschè gronda, che tscherts duain serrar lur portas la saira u sur mezdi. Era a Tuor, gist sur il cunfin han ins fadia da chattar indigens ed indigenas per la lavur en l’hotellaria. Per Andreas Steiner, possessur e mainagestiun da l'hotel Tuberis a Tuor, saja era là grev da chattar la glieud adattada. In grond problem na saja la concurrenza Svizra betg propi, el vesa las grondas deducziuns da la paja brutta en l'Italia sco pli grond punct da critica. Uschia pudessan ins augmentar la paja netta per lur impiegads ed impiegadas ed attrair dapli persunas capablas. Quellas na fissan betg pli sfurzadas dad ir en Svizra a lavurar.