La sonda ils 14 da zercladur 2025 schubregian radund 200 sfunsaders il Lai da Segl. Quai dovra in'organisaziun nundetga e sper las 200 persunas sut l'aua èn era circa medem bleras activas sur l'aua, sper la riva u sin bastiments.
L'entira acziun cumenza la sonda cun reparter ils sfunsaders e las sfunsadras sin 10 lieus enturn il lai.
Da là van ils sfunsaders en l'aua e tschertgan, cun agid da lampas, rument al funs dal lai. Chaussas pitschnas pon ins metter en chanasters u en tastgas. Sche la chaussa è pli gronda, sco per exempel in velo, alura dovri agid da satgs che vegnan emplenids cun aria, per auzar las chaussas grondas u grevas.
Rument or d'auters lais
-
Bild 1 von 4. Bildquelle: abfalltaucher.ch.
-
Bild 2 von 4. Bildquelle: abfalltaucher.ch.
-
Bild 3 von 4. Bildquelle: abfalltaucher.ch.
-
Bild 4 von 4. Bildquelle: abfalltaucher.ch.
L'acziun vegn organisada da la societad da pestgaders da «Lej da Segl» ensemen cun l'uniun «Abfalltaucher».
L'uniun «Abfalltaucher Schweiz» s'engascha per la natira cun allontanar rument or da lais e flums en Svizra. L'uniun organisescha «clean-ups» sco quel en il Lai da Segl. Plinavant era cun referats e curs per emprender co gidar ed allontanar rument or da l'aua.
Il Lai da Segl sa chatta sin prest 1'800 meters sur mar. Igl è pia in lai da muntogna, quai pretenda intginas adattaziuns da las sfunsadras, saja quai vi dal material u era co ch'i vegn sfunsà.
Il sfunsar en grondas autezzas sur mar porscha la chaschun da giudair auas cleras cunquai ch'ils lais da muntogna èn savens pli clers che quels «en la bassa». Quai ha da far cun l'aua fraida che cuntegna per il pli damain particlas ch'aua pli chauda.
L'aua fraida creescha dentant era sfidas:
- il privel per problems cun il material crescha, parts pon schelar en, perquai dovr'ins redundanza, pia duas giadas la medema part
- il privel per ina sfradentada crescha, i dovra in vestgì da sfunsar adattà. Ideal è in vestgì «sitg», in «Trockentauchanzug»
Era l'autezza sur mar e cun quai la pressiun pli pitschna da l'aria pretenda adattaziuns:
- Computers da sfunsar ston ins tschentar en il modus da sfunsar en muntogna, per che la profunditad vegnia inditgada correct
- en l'autezza reagescha il corp auter sin il gas che vegn deponì en las cellas. Il ristg per in accident da decumpressiun è pli aut, ins adattescha perquai la spertadad d'ascender e sfunsa pli conservativ, vul dir cun dapli reservas d'aria e temp.
Il Lai da Segl è in lai public, sco bunamain tut ils lais en Svizra. E da princip èsi lubì en tut quels lais da sfunsar. La Svizra ha ina lescha fitg liberala pertutgant il sfunsar, las limitaziuns èn descrittas en l'Ordinaziun davart la navigaziun sin auas svizras.
En Svizra dastg'ins sfunsar quasi dapertut. Betg lubì èn sfunsadas en lais privats (senza lubientscha) u
- sin il traject da bastiments da lingia
- en chanals stretgs
- a l'entrada da ports
- datiers da parcadis uffizials da bastiments
- en il conturn da 100 meters da fermadas da bastiments da lingia
Tgi che va a sfunsar sto marcar il plaz da la sfunsada cun ina bandiera «A», blau-alva, da l'alfabet internaziunal. Bastiments ston tegnair 50 meters distanza da quella.
Cun l'endretg material pon ins sfunsar l'entir onn en l'entira Svizra, betg mo en il Lai da Segl. Impurtant è sco tar tut ils sports ina scolaziun adattada, bun material e l'endretga preparaziun.
Impressiuns da lais svizzers
-
Bild 1 von 8. Avant il sigl en l'aua èsi da preparar il material. Cun cletg han ins in banc per plazzar las chaussas grevas. (Lai Rivaun). Bildquelle: RTR.
-
Bild 2 von 8. La via en il lai po esser lunga. (Lago Maggiore). Bildquelle: RTR.
-
Bild 3 von 8. L'enviern porscha ina culissa spectaculara. (Lai Rivaun). Bildquelle: RTR.
-
Bild 4 von 8. Sut l'aua pon las cundiziuns esser differentas. La visibilitad n'è betg adina medema. (Lai Rivaun). Bildquelle: RTR.
-
Bild 5 von 8. En il Lai da Palpuogna èsi stà bel e cler'aua. Bildquelle: RTR.
-
Bild 6 von 8. Per part na ves'ins dentant betg la massa. (Lai s. Maria, Pass dal Lucmagn). Bildquelle: RTR.
-
Bild 7 von 8. Cun in zic cletg na ves'ins betg mo peschs, mabain era giombers. (Lai da Turitg). Bildquelle: RTR.
-
Bild 8 von 8. Mintgatant dovri era trenament en in pool. Bildquelle: RTR.