Simon Theus è vicemanader da l'Uffizi da vischnancas e LA persuna sch'i va per fusiuns. El ha accumpagnà quasi tut las fusiuns dals ultims 15 onns en il Grischun. Sin basa da las eperientschas da tut quels onns è per el cler: Fusiuns fan savens pli simpel da chattar candidatas e candidats. Saja quai per il presidi communal ma er per la suprastanza. Questa constataziun conferma el cun dus arguments principals:
- Gia be il fatg ch'ins possia tut tenor reducir il dumber da supprastants marcantamain, fetschia pli simpel da chattar glieud. Tar la fusiun dal Surses p. ex. da 9 vischnancas cun 45 persunas sin 1 vischnanca cun 5 suprastants.
- Plinavant saja er pli attractiv da surpigliar posts en ina vischnanca pli gronda: Ins haja dapli pussaivladads, influenza ed er responsabladad.
Ma la fusiun n'animescha betg mintgin da s'engaschar
I dat numnadamain er l'argument che l'in u l'auter fiss bain pront da s'engaschar per sia vischnanca ma en la furma fusiunada è quai lura tuttina in numer memia grond e memia cumplex. Quai lascha Simon Theus valair. El argumentescha però er ch'ils pensums e la lavur che saja da far na sa differenzieschia strusch tranter ina vischnanca pitschna cun 500 u 1'000 abitants ed abitantas ed ina vischnanca gronda.
Sch'ins guarda tge pensums che las vischnancas han ozendi, lura è la fusiun in'emprova da respunder a quai svilup ch'i n'è simplamain betg pli stà pussaivel d'occupar ils posts en las vischnancas pitschnas.
L'um che ha accumpagnà quasi tut las fusiuns dals ultims 15 onns en il Grischun conceda ch'ina fusiun n'è betg in garant per chattar glieud. L'interess da surpigliar posts e la partizipaziun a la politica communala giaja dapi onns enavos. Quai saja in svilup da la societad. E la fusiun saja ina emprova da respunder a quai svilup. Ma i sajan blers facturs ch'influenzeschian la finala sch'insatgi s'engascha u sa participescha a la politica communala.
La dumonda da la distanza fisica ed emoziunala
In argument che cuntradi a la fusiun en connex cun la tschertga da candidatas e candidats per posts communals: Igl è tgunsch pussaivel ch'insatgi è plitost pront da s'engaschar e far las lavurs per quai ch'i pertutga el sez e capita avant ses agen isch. Pli tgunsch che sch'ins sto anc far ponderaziuns per lieus cun ils quals ins ha strusch in connex, ch'èn plitost lunsch davent.
Er quai lascha il vicemander da l'Uffizi da vischnancas valair. I saja però er da vesair l'avantatg da la distanza, tant fisica sco emoziunala. Cun in zic distanza saja magari pli simpel da pigliar decisiuns. In autoritad stoppia magari pigliar decisiuns che na palschan betg a tuts. Lura saja per il pli meglier sch'ins na saja betg gist il vaschin da quel sur dal qual ins stoppia decider. En vischnancas pitschnas saja quai anc magari il cas.
La grondezza e la qualitad
La grondezza d'ina vischnanca è tenor las experientschas da Simon Theus er in argument che pleda per la fusiun en connex cun la tschertga da suprastantas e suprastants. Per l'ina saja tar ina vischnanca pli gronda savens pussaivel da far or d'in post senza paja, ina lavur parziala. Er quai fatschia il post pli attractiv. Plinavant daventia er tut pli professiunal.
Ins n'ha lura betg pli quels manaschis da chanzlia nua che in um u ina dunna stoppia cuvrir persul l'entir spectrum da savida.
L'administraziun possia lavurar a moda differenziada. Uschia possia la lavur vegnir repartida sin pliras persunas ed ins possia er reglar p. ex. substituziuns. Tut quai fatschia er pli simpel da chattar glieud adattada per l'administraziun.
Er hajan els observà ils ultims 15 onns che quellas persunas che surpiglian posts, fetschian quai propi ord interess da sviluppar vinavant la nova vischnanca. Pia betg perquai ch'i vegn tschertgà ed i dovra insatgi che fa la lavur, mabain sappientivamain per far quella lavur. Quai saja in gudogn per la qualitad, uschia Simon Theus vinavant.
E l'avegnir?
I saja grev da dir tge via che saja la gista per l'avegnir. Tenor Simon Theus èsi impurtant da far ils posts communals uschè attractivs sco pussaivels. La fusiun na saja betg la schliaziun per tut ma ella possia gidar en quest connex. Plinavant saja impurtant da motivar giuvens e dunnas da far politica communala. Ed el spera che la societad stimia puspè in zic pli fitg quels e quellas ch'èn pronts da surpigliar posts en vischnanca. Pertge actualmain sa mussia ina tendenza che quellas persunas sajan savens exponidas a critica e dovrian pel dira. Forsa era in zic pervi da las fusiuns.
