Igl è stà in pau in rumpatesta – la dumonda da las punts a Filisur che mainan sur l’Alvra tar la zona d’industria. Tant la Punt Dador, ina punt da lain da l’onn 1902 / 1903 a Frevgias, sco era la punt a Bellaluna n’adempleschan betg ils basegns sco via d’access per l’implant da glera ed il deposit da laina. Per ils camiuns ha questa ina capacitad memia pitschna cun maximalmain 3,5 tonnas e tschella punt percunter in profil memia stretg. En pli è la via da guntgida tras l’uschenumnà «Paradis» ina schliaziun be provisorica e betg cuntentaivla, siond ch’igl è ina via da funs che fa part da la ruta da velo naziunala.
La suprastanza communala ha perquai proponì mesemna saira a la radunanza communala da Bravuogn Filisur ina schliaziun che duai resguardar ils basegns sco era l’istoricitad da la Punt Dador. La proposta ha dentant procurà questa mesemna per emoziuns e vivas discussiuns en la halla polivalenta a Filisur. Cunzunt la dumonda, tge ch’ins vul far cun la veglia punt da lain, ha animà la radunanza communala.
Spustar ina, bajegiar ina
Malgrà las differenzas èsi dentant stà cler a tuttas e tuts che la Punt Dador stoppia vegnir mantegnida. Quai han pliras persunas sco er il president communal Luzi Schutz accentuà: «La Punt Dador è in bajetg istoric protegì. Ella fa part da l’inventari da las vias istoricas naziunalas.» Da spazzar la punt e construir ina nova, n’è damai stà nagina opziun. En pli faschessi tenor la suprastanza communala donn a la punt istorica da simplamain construir ina nova dasperas, uschia il president vinavant: «La Punt Dador dovra ina funcziun. Mo uschia po ella vegnir mantegnida bain. Sco vischina d’ina nova punt perdess ella ina part da sia istoricitad.»
Suenter avair consultà la protecziun da monuments ha la suprastanza perquai elavurà ina varianta bain er in pau nunspetgada: A Frevgias duai vegnir construida ina nova punt per il traffic da la zona industriala. La Punt Dador duai entant vegnir demontada e reconstruida a Bellaluna per remplazzar là la punt actuala che stuess era vegnir sanada. Questa varianta schliass pia omadus problems en ina – ed è tenor la suprastanza communala era la varianta la pli favuraivla cun custs totals stimads dad 1,56 milliuns francs. Tut las ulteriuras variantas examinadas custassan almain dus milliuns francs, sco che Luzi Schutz ha explitgà: «Ils gronds custs chaschunan ils cuntraforts da las punts, quai vul dir ils fundaments da sustegn. Tenor la varianta proponida pudain nus duvrar per la nova punt ils cuntraforts vegls a Frevgias. Ins stuess pia be construir novs fundaments a Bellaluna. Tar tut las ulteriuras variantas examinadas dovri dentant en mintga cas dua pèra novs cuntraforts.» Ord vista finanziala saja perquai il spustament da la Punt Dador la varianta la pli raschunaivla.
«Ina schanza per la punt»
Tuttina avessan pliras persunas a la radunanza communala da mesemna saira preferì autras variantas u almain in’ulteriura proposta da la suprastanza. Per part n’han las calculaziuns dals custs betg persvadì e per part avess’ins giavischà che la Punt Dador restia là, nua ch’ella è. Uschiglio na saja la protecziun da monuments betg pli credibla.
Accoglientscha ha il project percunter chattà be pauca durant la discussiun, malgrà che la gronda part ha sustegnì la finala la varianta da la suprastanza. Il credit brut per realisar quella è numnadamain vegnì approvà cun 26 cunter 15 vuschs tar naginas abstenziuns. La maioritad è pia suandada in dals paucs votums a favur dal project che ha constatà: «Bellaluna è ina schanza per la Punt Dador.»
Finamira 2027
Per la suprastanza munta l’approvaziun dal credit entant ch’ella po preparar ils proxims pass. Quai vul dir procurar per la lubientscha da construcziun. Plinavant èn anc avertas duas dumondas per sustegn finanzial. La vischnanca ha gia inoltrà ina dumonda tar la Tgira da monuments chantunala e plinavant vegn era sclerì, sch’il project po vegnir finanzià cun contribuziuns d’avertura forestala, pia da l’Uffizi da guaud e privels da la natira dal Grischun.
La finamira saja lura da realisar il project ils proxims dus onns, sco che Luzi Schutz ha ditg envers la FMR: «Igl è previs da demontar la punt veglia a Frevgias l’onn 2026 per pudair construir là quella nova e da reconstruir la Punt Dador a Bellaluna il 2027.» Quest plan saja en pli armonisà cun il project da construir in nov conduct d’aua persa da Bravuogn a Filisur. Era quel sto numnadamain manar a Frevgias sur la nova punt. I saja malgrà quai tuttina pussibel ch’i dettia anc retard tar la realisaziun, uschia il president communal Luzi Schutz.