Lais cler blaus, culms imposants ed il glatscher dal Piz Palü – tgi che va cun il tren da l'Engiadina auta, tras il Puschlav encunter Tirano, quel po far egls. Schon l'onn 1973 han ins cumenzà a far reclama cun quest traject spezial tranter l'Engiadina e l'Italia cun il num Bernina Express, che transporta per onn passa 250'000 persunas da l'Italia en Svizra e viceversa.
Ma ussa datti in problem sin il territori talian: Ils davos 700 meters che mainan tras la citad da Tirano n'èn betg pli confurms a la lescha taliana.
Nua è il problem?
Il tren va da strusch sper parcadis e chasas vi e traversa la via cun autos e peduns – tut è fitg stretg e quai na va betg pli. L'Italia pretenda mesiras da segirezza pli rigurusas.
Christian Florin, manader infrastructura da la Viafier retica, declera la problematica suandantamain:
I dat prescripziuns legalas, a las qualas nus stuain ans tegnair. Ina da quellas pertutga la distanza tranter la lingia da viafier e las chasas. Quest aspect da segirezza vegn valità anc pli ferm en l'Italia che en Svizra.
Uschia che la Viafier retica ha stuì reagir – ed ha lura installà differents signals per far attent sin l'arrivada dal tren. In sistem da segirezza che ademplescha las pretensiuns talianas, uschia ch'il trenin cotschen po vinavant ir tras las vias da Tirano.
Tge di la populaziun da quellas novas mesiras?
Quels novs signals da segirezza, quels èn era dads en egl a la populaziun. Tgi è cuntent cun quellas mesiras e tgi è da l'avis che quels daners sajan, plitost, bittads or da fanestra.
Jau chatt ch'igl è adina meglier, sch'ins è da la vart segira. Qua dastgi ruassaivlamain er ina giada esser ina mesira dapli.
Sche jau travers la via, stoss jau gea tuttina guardar ch'i na vegn nagin auto. Lura ves jau era gist, sch'in tren arriva – ed ils autos èn tuttina pli sperts. Tenor mai èn quai daners bittads ora.
Novas mesiras cun signals da segirezza
-
Bild 1 von 3. Ils signals da segirezza duain far attent: qua vegn il tren. Bildquelle: RTR.
-
Bild 2 von 3. In ulteriur signal da segirezza. Bildquelle: RTR.
-
Bild 3 von 3. Els crodan en egl: ils signals segirezza. Bildquelle: RTR.
Betg mo a Tirano, era en Svizra – per exempel a Cuira – va il tren sin vias publicas ed era sper chasas vi. Dentant cun distanzas pli grondas ed ils signals correspundan a las normas svizras. Sche quellas novas mesiras, pia quels signals che fan attent che il tren arriva, augmentan propi la segirezza a Tirano – quai saja grev da giuditgar e tuttina di Christian Florin da la Viafier retica che quai saja per l'entschatta segir ina buna mesira ch'è era spert realisada.
Jau sun persvadi che mintga mesira effectuescha insatge. Sch'ella è propi la dretga, vegn dentant a sa mussar pir cun il temp.
Cler è: la collavuraziun tranter las duas terras sto funcziunar, perquai che la destinaziun da Tirano è per la Viafier retica da gronda valur.