Il Café Giacometti – in lieu d'inscunter
In dals lieus d’inscunter dal Quartier dal Rain II (la part sut la Ringstrasse e tranter la Plessur e Scalettastrasse) è il café Giacometti tar la cruschada da la via Giacometti e la Rheinstrasse, nua ch'i ha ina rundella. Gion-Giusep Capaul che abita gia passa 30 onns en la vischinanza, vegn quasi mintga bun'ura a baiver ses café qua. I saja nuncumplitgà, tuts sajan per Ti ed i saja bel da dar ina baterlada. Er Toni Carigiet vegn quasi mintga bun'ura a la maisa radunda per in café. El ha gì sia fatschenta en il quartier e cun quai vegn el anc oz en il café Giacometti.
Il café è fitg impurtant per il contact, ch’ins po sa dar giu cun la glieud – ozendi va mintgin sia via e quai n’è betg qua ch’ins giavischa.
En il Café Giacometti vegn spargnà communablamain
L’uniun da spargnar Giacometti (Sparverein Giacometti) datti dapi quatter onns ed ella ha 60 commembers e commembras, uschè blers sco la stgaffa da spargnar en l’ustaria ha.
Mintgin e mintgina metta mintg’emna en il minimum 5 francs en ses caum en la stgaffa da spargnar che penda en l’ustaria. Quella vegn svidada mintga venderdi punct las sis dal cassier ed iniziant Thomas Eichler e l’ustiera dal café Giacometti. Els fan la contabilitad da l’uniun. Tgi che na paja betg sto pajar ina multa da 5 francs en la cassa da l’uniun.
L’idea dal club è per l'ina da spargnar raps e per l’autra giaja surtut per cuminanza e star da cumpagnia. Ils ultims dus onns haja dà ina festa da gril en il café Giacometti per tut ils commembers e tut las commembras, finanzià cun las contribuziuns annualas ed ils raps da las multas.
La summa spargnada da mintgin e mintgina vegn pajada or mintg’onn la segunda sonda da december sco «rap da Nadal». Quant che vegnia spargnà tut en tut na vuleva il cassier betg tradir, i saja dentant ina pulita summa cun in dumber da tschintg cifras.
Stefan Gort – il pedel d’ina chasa auta
Segar il pastget enturn il bloc, tgirar la bostgaglia e las saivs vivas sco era schubregiar endadens – quests pensums tutgan tar la lavur dal pedel en ina chasa auta, raquinta Stefan Gort che fa questa lavur sperasvi. Perquai fetschia el questas lavurs savens la sonda u las sairas durant l'emna. En pli è el l’emprima persuna da contact sch'insatge na funcziuna betg.
Sco pedel enconuscha Stefan Gort er tut tgi che viva en il bloc. Tenor sia impressiun sajan cunzunt bleras persunas veglias dachasa en las tut en tut 45 abitaziuns. Famiglias cun uffants pli pitschens haja en relaziun paucas. E vinavant manegia il pedel ch’i haja dà ils ultims onns paucs conflicts tranter ils circa 90 abitants ed abitantas.
Voluntari na vom jau mai a pe las stgalas.
Er sche Stefan Gort na va – sch’el na sto betg schubregiar – betg a pe las stgalas, ha el accumpagnà RTR da stgala si. Per ir patgific las 15 auzadas ensi dovran ins radund 3 minutas. Stefan Gort che gieva sco in chamutsch avess segir er dumagnà quai pli spert. Cun l'ascensur cuzza in viadi enfin en la 15avla auzada var 1 minuta.
In cumpliment da la sora per il frar
Durant la visita en il Quartier dal Rain avain er surdà Il cumpliment da l'emna gist al lieu. Maria Vinzens ha dastgà far in cumpliment a ses frar Giachen Collenberg ed engrazià per tut quai che lez fa per ella.
Gian Brüngger viva aut sur la citad
Gian Brüngger viva gia passa 30 onns en ina da las chasas autas en il Quartier dal Rain il pli sisum. Dad esser il pli sisum na saja betg stà in criteri cura ch’el haja tschertgà ina abitaziun a Cuira, qua haja simplamain sa dà. Il pli bel saja la survista ch’el haja or da la 13avla auzada, el vesia fin a Says.
Mintga bun'ura vom jau giu cun l'ascensur per la posta e turn ensi a pe ils 199 stgalims fin la 13avla auzada. Quai è mes program da fitness da mintga di.
Far midada uschè ad aut na saja betg stà in problem, cun quai ch’els hajan pudì transportar tut cun l’ascensur. Sper la bella vista schazegia el il pli fitg che nagin saja sur el che fetschia canera. I saja quiet ed ins n’audia betg la canera dal trafic. Ils dus balcuns hajan els serrà cun vaider perquai en in'autezza da circa 40m buffia adina in vent. Per el e sia dunna na saja betg spezial d'abitar uschè ad aut. Els n'hajan er nagina tema da guardar giu, dentant hajan els er gia gì visitas che n’hajan betg ristgà d'ir datiers da las fanestras.
In dachasa idillic cun curtin
En il Quartier dal Rain datti sper ils blocs e las chasas autas er las chasas pli pitschnas. Dapi 5 onns numna Adrian Candinas ina da quellas ses dachasa. El abita en ina chasa dubla cun curtin. Levet audia el l’autostrada u l’aua dal Rain e sa chapescha ils numerus utschels. Uschia numna el Adrian ses dachasa er in quartier da vacanzas.
Avant che da vegnir a star qua haja er dà intginas resalvas. El na saja betg stà pertschert ch’i dettia er questas oasas ruassaivlas en il Quartier dal Rain. Resalvas haja er dà ord il ravugl da la famiglia. El sez haja adina stimà ch’i saja er in quartier multicultural.
Ils schrebertins – segund dachasa per blers
Gia 16 onns cultiveschan e tgiran Anna Maria e Daniel Wäger lur schrebertin en la part sut dal Quartier dal Rain. Daniel Wäger di, per el saja il Schrebertin in refugi per sa revegnir da la lavur dal mintgadi. El fa las lavurs plitost grevas e sia dunna s’occupa dal zarclim e da la raccolta da tut quai che crescha e flurescha en lur schrebertin.
Annamaria Wäger di, ch’ella guardia da betg cultivar memia bler en ina giada, uschia ch’els possian magliar quai che saja madir in pau a la giada. Sch’els hajan memia bler regalian els era lur puma u verdura a quels e quellas che passian gist par schabetg tar lur schrebertin.
Per ils Wägers è vegnir en lur oasa da ruassar sco vacanzas. Chef dal schrebertin na dettia nagin, els fetschian quai ensemen, sch’els na sajan betg perina vegnia discutà ora ubain dà ina partida jass per guardar tgi che decidia. Perina vegnian els adina. En ils schrebertins as veza ina massa bandieras da tuttas sorts tiaras – pia ina oasa da recreaziun multiculturala dal Quartier dal Rain.
È il Quartier dal Rain in quartier da chauns?
Adina puspè vesan ins chauns en il Quartier dal Rain. I para che bleras persunas giaudan las spassegiadas a l'ur da la citad da Cuira. Pli datiers dals schrebertins ch’ins arriva, e dapli ch’ins entaupa els. Là sa chatta numnadamain ina plazza fitg populara: ina plazza cun ina scola da chauns.
Tenor il possessur da la scola, Ivo Paganini, n'è il Quartier dal Rain betg in quartier da chauns. El declera ch’era ils abitants da la citad vegnian gugent a l'ur da la citad a giudair la natira cun lur chauns. Uschia è cler, il Quartier dal Rain n’è betg in quartier da, mabain in per chauns.
La cumbinaziun tranter betun e verd fa ora il quartier
Gia dapi dus onns viva Anetta Janka-Zini, ch’è creschida si a Strada, cun sia famiglia en il Quartier dal Rain. Els na vivan betg en in dals blocs che domineschan il maletg dal quartier, mabain en ina mesa chasa. Ins haja lura bain nagina vista da panorama, persuenter in bel iert.
Per la mamma da trais uffants é il Quartier dal Rain in ideal lieu da viver. Ins ha l’infrastructura da la citad sco era in zic il sentiment d'avair il guaud prest sper chasa. Cun ils uffants rimna ella lura maruns e chaussas or da la natira per zambregiar. La cumbinaziun tranter betun e verd plascha a Janka.
In’entira vita en il quartier
Othmar Curschellas viva gia passa 50 onns en la Scalettastrasse en il Quartier dal Rain. Cura ch’el è vegnì a star era il bloc gist nov. Durant tut quels onns ch’el viva en il quartier dal Rain saja vegnì bajegià ina massa enturn el. Or da si'abitaziun en la setavla auzada ha el ina bella survista. Sco anteriur chatschadur observescha el magari ils capricorns ed ils chamutschs en la grippa sut il Calanda cun ses perspectiv.
In quartier senza uniun
La finamira da l'ultim president da l'uniun dal Quartier dal Rain era da pudair festivar 100 onns cun l'uniun. Actualmain na datti nagin'uniun da quartier dal Quartier dal Rain.
Fundada è l'uniun dal Quartier dal Rain il 1909 ord raschuns practicas, di Gian Frigg ch'era fin il 2010 l'ultim president da quest'uniun. Las 57 chasadas da lezzas uras sajan sa messas ensemen pervia da las funtaunas, las saivs e las vias en il quartier. Igl era l'entschatta da la midada da la zona agricola en la zona d'abitar.
«Recept» per uniuns da quartier che funcziunan
Las bleras uniuns da quartier a Cuira sajan vegnidas fundadas pervia d'in problem communabel di Peter Metz, president dal Stadtverein Cuira. Per exempel l'uniun da Masans saja vegnida fundada pervia d'in problem da traffic. Plinavant dovria en suprastanza persunas che tirian il char ed il spazi na dastgia betg esser memia grond. Uschia funcziunia per exempel l'uniun dal quartier Lacuna perquai ch'il spazi saja survesaivel.
Funeral e giubileum en ina
Durant ses temp sco president da l'uniun saja adina pli pauca glieud vegnida a las occurenzas organisadas, di Gian Frigg. L'ultim saja l'uniun stada quasi in menaschi da famiglia cun el sco president, sia dunna sco actuara e la quinada sco cassiera. Cun la tschertga d'autras persunas n'hajan els gì nagin succes. A la fin avevi l'uniun 450 commembers e commembras che hajan bain pajà mintg'onn - uschia che daners avevi l'uniun avunda. Il 2009 ha l'uniun dal Quartier dal Rain festivà furneral e giubileum da 100 onns en ina, cun ina festa en la Rheinkrone. Tut saja stà gratuit, mo la sala na saja tuttina betg stada plaina. Sia finamira persunala ha l'anteriur president Gian Frigg cuntanschì; el leva numnadamain exnum che l'uniun vegnia almain 100 onns veglia.
