Sch'ins guarda dals geniturs attempads, da la partenaria u il partenari malsaun u d'uffants cun in impediment, alura fetschian ins quai savens senza scolaziun correspundenta, senza indemnisaziun finanziala e surtut cun bler engaschament persunal, di il cusseglier guvernativ responsabel, Peter Peyer envers il schurnal regiunal da SRF.
Perquai duessan persunas che tgiran lur confamigliars en il futur survegnir daners. Quai propona la regenza grischuna e vul francar quai cun ina revisiun parziala da la lescha per promover la tgira da malsauns.
Distgargia per sistem da sanadad
Quellas persunas gidian che persunas, che han basegn da tgira u d'assistenza, pon abitar pli ditg a chasa e na ston betg ir en in'instituziun correspundenta. Quai distgargia il sistem da sanadad. E plinavant fetschia quai l'entir sistem era pli favuraivel, che sch'ins avess da procurar per tut questas persunas per exempel per ina plazza en ina chasa da tgira u en in'instituziun assistida.
Al chantun n'èsi betg enconuschent quantas persunas che tgiran lur parents en il Grischun. I na dat naginas cifras actualas. L'ultima retschertga svizra è vegnida fatga l'onn 2014. Ma stimaziuns actualas dal chantun partan da 300 fin 400 persunas, ch'avessan il dretg da l'indemnisaziun proponida.
300 fin 600 francs a mais
En il messadi per mauns dal Cussegl grond scriva la regenza da 300 fin 600 francs a mais, che las persunas che tgiran avessan da bun. Ins haja cumpareglià tge che auters chantuns e vischnancas pajan, che han gia talas indemnisaziuns, declera Peter Peyer vinavant.
Igl è in sustegn per las persunas che tgiran lur confamigliars. Ma i n'è nagina paja. Quai na pudain nus betg far, quai è cler.
Per quai dettia auters meds. Per exempel, sche la tgira è en ina dimensiun fitg gronda, pon ins laschar s'engaschar d'ina Spitex. Quai qua saja propi insatge che persunas fan voluntarmain e che dovra bler temp. Uschia ch'ellas ston forsa perfin reducir lur pensum da lavur per quai e quai vuless'ins indemnisar in zic, di Peter Peyer.
In dretg sin l'indemnisaziun exista, sche la persuna che dovra tgira abita en il chantun Grischun, e quai betg en ina chasa da tgira u sumegliant e sch'ins tgira il confamigliar u la confamigliara en media almain otg uras per emna. E «tgirar» vul dir per il chantun: agid da mintga di cun il tegnair chasa, agid cun mangiar, cun l'igiena dal corp, cun chaussas administrativas u sch'ins è en viadi ensemen.
Uschè simpel e pauca birocrazia sco pussaivel
Ins vegnia a crear in formular correspundent che la persuna che tgira po lura emplenir e nua ch'ella po inditgar en tge relaziun ch'ella stat cun la persuna che retschaiva questas prestaziuns. Quai vul dir, i saja ina tscherta autodecleraziun. Ma i dettia natiralmain la pussaivladad ch'ins possia controllar quai e sch'insatgi retira daners senza dretg, possian ins era pretender enavos quai. E cun ina pauschala vuless ins tegnair simpel il process ed impedir dapli birocrazia, agiunta il cusseglier guvernativ Peter Peyer.
Il parlament grischun tracta la revisiun parziala da la lescha per promover la tgira da malsauns probablamain durant la sessiun d'october. Ella giess lura en vigur il 1. da schaner 2027.