Trais organisaziun per la protecziun da natira ed utschels èn stadas satisfatgas da la decisiun da Losanna. Ils 24 da mars 2020 ha il Tribunal federal communitgà sia sentenzia en connex cun ina dispita pervi d'in object amez la chavorgia da la Ruinaulta. Là vuleva la vischnanca da Trin far ina midada da zona, quai cun l'intent da lubir in tunnel e senda nova tranter Versomi staziun e Trin staziun.
Trair cunfins pli clers
La sentenzia da 26 paginas dal Tribunal federal ha irrità pulitamain ils perdents. Losanna ha protegì in pitschen utschè. Ina senda da viandar na saja betg in'autostrada e fenomens negativs d'in turissem stravagà hajan mai periclità la chavorgia da la Ruinaulta, ha Surselva Turissem commentà a moda vilada la decisiun. Era l president da l'uniun purtadra per ina senda directa è stà perplex e n'ha betg vulì s'exprimer. Il fanadur ha Christian Theus declerà a la FMR: «Nus tschertgain schliaziuns».
La sentenzia da Losanna n'ha dentant betg sutterrà ed eliminà il project d'ina senda directa per lung la riva dal Rain. In'adattaziun dal project muntass dentant ch'ins cunfinass pli rigurus e definiss pli cler la zona da protecziun. Quai è cumbinà cun resguardar consequentamain ina distanza da 75 meters per schanegiar ils utschels che cuan sin islas e gravas. I saja da sa dumandar sche las organisaziuns per la protecziun da la natira acceptian insumma ina nova emprova d'ina senda directa, valitescha la suprastanza da l'Uniun Ruinaulta.
Tranter auter ha Christian Theus, il president da l'uniun purtadra dal project, contactà la Viafier retica. El ha vulì sondar las pussaivladads d'endrizzar in servetsch da shuttle per transportar ils turists tranter Trin e Versomi. I fiss ina schliaziun pragmatica che cunvegniss al turissem en la Ruinaulta, ha Theus manegià.
Schliaziun malsegira
Uss èn alternativas concretas sin maisa. L'emna proxima discuteschan ils represchentants da vischnancas ed organisaziuns commembras quellas. En il messadi preschenta la suprastanza tranter auter il servetsch da shuttle cun il tren. Igl è ina da las pussaivladads per la senda directa ch'il Tribunal federal ha refusà. Il problem che la Viafier retica ha tranter Rehanau e Versomi è ch'i dat en l'avegnir ulteriuras frequenzas da trens e ch'i manca pussaivladads da cruschar. Pia pudessi esser grev da realisar quella schliaziun simpla e pragmatica.
D'ordaifer ha la suprastanza schizunt survegnì l'impuls da transportar ils turists cun la bartga. L'idea d'in shuttle sin il flum, tranter la punt d'Isla Bella e la centrala electrica a Trin staziun, n'han ins dentant betg sviluppà vinavant. Ella è memia malsegira, cumbinada cun ristgs ed auters problems programmads.
En las variantas pli raschunaivlas è il guaud a Ransun involvì. Ils viandants ston – sco fin qua – bandunar la chavorgia. Ins sto ascender radund 250 meters ensi, per lura puspè descender a la riva dal Rain. Sur l'aclaun da Pintrun munta ina da las variantas in lung sviament da quatter kilometers. Ina pli curta fissi da manar ils viandants a l'ur da la planira da Ransun, cun bella vista en la Ruinaulta. Enstagl da far il lung sviament sur Pintrun propona quella varianta da construir ina punt da sugas sur la Val Pintrun. Quai è cumbinà cun avrir la senda existenta ch'è oz serrada per tut il traffic. Damai che la via da guaud maina tras in territori da muntada naziunala, cun asil da selvaschina e cots da guaud, èn novas dispitas previsiblas.