Autos che charreschan a moda autonoma, senza ch'ins sto manar la roda, u accelerar u franar. Nagin science fiction – mabain ina visiun che pudess en paucs decennis esser realitad. Gia oz gidan sistems d'assistenza en ils autos da navigar tras il traffic. Praticamain mintg'auto che posseda in apparat da GPS ed adina dapli levgeschan sensurs il charrar e per exempel era il parcar. La dumonda è ussa mo sche la scolaziun dad ir cun auto è atgnamain anc adattada a quai svilup?
«I dovra dapli scolaziun»
Ch'ins na dovra in di nagina patenta per ir cun auto – bain pussaivel, di Mario Cavegn. Enfin ch'i saja dentant uschenavant ch'ils autos giajan sez, ch'ins possia mo pli seser viaden e na sto far nagut auter che da dir nua ch'ins vul ir, enfin lura giaja schon anc in detg mument.
Ils proxims 20, 30 onns dovri dentant anc dapli scolaziun, di il responsabel da la partiziun traffic sin via dal BfU, il Post da consultaziun svizzer per la prevenziun d'accidents. «I dat adina dapli categorias dad autos. Betg mo quels convenziunals cun ils quals nus avain emprendì da charrar. I dat lura era autos che pon per part ir sez, mo i dat era autos che pon surprender bler dapli. La glieud sto emprender dad ir enturn cun quellas differentas sorts dad autos.»
Cameras ch'analiseschan la via ed impedeschan che l’auto giaja sur las sdrimas ora, sistems che sbassan automaticamain las glischs u che frainan sch'in obstachel è sin via, u era sensurs che gidan da parcar automaticamain l’auto. Tut quai sajan bunas chaussas e possian era reducir ils accidents, manegia Cavegn.
Memia gronda fidanza è malsegir
Il problem saja dentant che blers automobilists han memia blera fidanza en quels sistems d'assistenza u malchapeschan lur funcziun. I saja perquai impurtant che quellas funcziuns novas ch'ils autos porschian oz vegnian era tematisadas da las scolastas e dals scolasts dad ir cun auto. «Els ston declerar quels sistems. Ma els ston era mussar tge novs privels ch’i po dar. L’automobilist na dastga betg sa fidar memia fitg sin quels sistems. E là poi schon dar il cutiz da far autras chaussas. Per exempel da scriver SMS ni da leger in cudesch.»
Pertge la dumonda tgi ch'è responsabel sch'i schabegia insatge, sch'i dat in accident, è reglada cleramain en la lescha. Quella è tar l’automobilist. «La lescha pretenda che l’automobilist ha la surveglianza e sto controllar ils sistems. Mintga sistem ha insanua cunfins e sche quels cunfins vegnan surpassads lura vegni fitg fitg critic.»
Resta la dumonda tge rolla ch'ils sistems d'assistenza duain giugar il futur tar ils examens dad ir cun auto. Duain ins per exempel dastgar duvrar ils sistems automatics per parcar l’auto a l’ur da la via? Mario Cavegn è sceptics. «Sch’il sistem na funcziuna betg pli lura sto l’automobilist tuttina esser abel da parcar l’auto. Ma i vegn adina pli grev perquai che blers automobilists n’han lura betg pli la rutina da parcar u dad ir cun auto.»
Curs specifics per mintga auto
La scolaziun dad ir cun auto vegnia uschia pli cumplexa. Vegnia vitiers che mintga producent, gea mintga model d'auto possedia auters indriz d'assistenza che funcziunian e reageschian a moda differenta. Mario Cavegn pudess perquai era s'imaginar ch'i vegn en l'avegnir a dar ina scolaziun da basa per ir cun auto e ch'ins sto silsuenter anc far in curs specific per quai auto cun il qual ins vul lura era charrar. Cler saja en tutta cas che la scolaziun dad ir cun auto stoppia vegnir adattada al svilup tecnic. Betg che quel augmentia la fin finala il privel d'accidents sin nossas vias.
RR actualitad 07:00