Actualmain è gist stagiun auta da far turas da skis. Ir la damaun baud cun ils skis da pels direcziun piz e giudair il sulegl, il panorama, ina bella descensiun e suenter forsa anc in apero en la val. Tut ils dis da skis u da viandar n'han dentant betg ina buna fin, quai mussa la nova statistica da cas d'urgenza dal Club alpin svizzer (CAS).
Dapli persunas salvadas perquai ch'ellas èn stadas bloccadas
L'onn 2024 èn totalmain 3'570 persunas stadas en ina situaziun d'urgenza en ils culms svizzers. Quai è in zic dapli ch'anc l'onn avant (3'501), ma pli pauc ch'il 2021 e 2022. En egl croda che cunzunt la cumpart da persunas é creschida ch'èn bloccadas e betg blessadas en la muntogna e cloman las forzas da salvament. En tut han 1'175 persunas clamà agid sin lur tura en las muntognas perquai ch'ellas na vegnivan betg pli enavant u enavos, quai po esser perquai ch'ellas ed els n'avevan betg pli forza, eran surdumandads u han gì problems cun il material. Quai èn circa 170 dapli tals cas che ils ultims dus onns (2023: 1'004 cas, 2022: 1'008 cas).
Dapli accidents mortals sin turas da skis
L'enviern 2023/24 è stà in enviern cun blera naiv si en ils auts, uschia che la stagiun è stada plitost lunga e las bunas relaziuns da naiv han carmalà dapli skiunzas e skiunzs da turas en ils auts. Questa activitad sa mussa er en las cifras d'incidents ed accidents mortals, scriva il Club alpin svizzer. En tut hai dà 465 cas d'urgenza l'enviern 2023/24, l'onn avant eran quai anc stads 395 cas. Accidents mortals hai schizunt dà uschè blers sco dapi tschintg onns betg pli, en tut èn 28 persunas sa disgraziadas mortalmain l'enviern en ils culms. Sin dumonda ha la responsabla da la statistica, Monique Walter relativà in zic l'augment dals morts sin turas da skis. Cunquai che la cifra saja bassa, possian gia intgins cas muntar in augment. L'enviern passà saja quel d'attribuir a divers facturs. Las bunas relaziuns da naiv enfin la primavaira tard hajan per franc carmalà dapli glieud en ils culms ed era la tragedia en il Vallais haja influenza sin la statistica. Il mars 2024 era ina gruppa da turas sparida en la regiun da la Tête Blanche – la finala èn sis persunas mortas.
Persuenter mussa la statistica che pli paucas persunas èn mortas la stad en las muntognas. En tut ha il CAS registrà 36 persunas ch'èn mortas la stad 2024. Quai èn uschè paucas persunas sco dapi 10 onns betg pli. Las raschuns per la digren sajan grev da dir, uschia Monique Walter dal CAS. I saja segir ina cumbinaziun da plirs facturs sco prevenziun ed era l'alarmar ad uras. Ma i possia simplamain er esser ina casualitad che pli paucs èn morts la stad 2024 en ils culms.
Pli paucs morts che avant 30-40 onns
Ozendi aud'ins immediat en las medias sch'i dat disgrazias en ils culms. La statistica mussa dentant che quai capita betg pli savens che avant onns. Uschia èn mortas quest onn en tut 111 persunas en muntogna, ils onns 1980 e 1990 eran quai dentant savens enturn 140 morts per onn. Qua saja cler ch'il svilup tecnologic cun alarmar, la buna rait en ils culms, l'equipament sviluppà ed era la schientscha per il sport hajan contribuì ch'ils accident mortals van en la tendenza a val. Da considerar saja era che adina dapli persunas fetschian sport en il liber, cunzunt era dapi la pandemia da corona.
