Da quest avis è er il Cussegl naziunal. El ha approvà la lescha davart la protecziun da la giuventetgna. Persunas minorennas duain vegnir protegidas meglier da cuntegns heiclis en films e gieus da video. I va cunzunt per la represchentaziun da violenza e sexualitad.
Sco proxim va la fatschenta en il Cussegl dals chantuns.
Per tge vai?
Gieus da computer u era films e serias: En bleras famiglias chaschunan quellas adina puspè per discussiuns. Il Cussegl federal vul qua ussa far urden e dar als geniturs in sustegn. El ha perquai elavurà ina lescha che duai reglar las indicaziuns e las controllas da vegliadetgna per l’entira Svizra medem. E quai tant per films sco era per gieus da computer.
RTR: I dat gia da quellas indicaziuns da vegliadetgna sin DVD e gieus da computer. Na tanschan quellas betg?
Adrian Camartin: Il problem è che quellas indicaziuns èn en tscherts chantuns liants, en auters persuenter betg. Lezs han per part atgnas regulaziuns u surlaschan il reglar tut quai a las branschas. I regia pia in pulit caos en quella dumonda.
In exempel: I dat en Svizra la Cumissiun naziunala dal film e da la protecziun dals minorens. Quella prenda sut la marella tut ils films che vegnan mussads en ils kinos ed era tut ils films che vegnan vendids per exempel sin DVD. E quella cumissiun cusseglia lura davent da tge vegliadetgna ch'il film dastga vegnir mussà ni vendì.
La chaussa è simplamain quella, ch'ils chantuns decidan la fin finala mintgin per sasez, tge che vala. E qua datti tut tenor grondas differenzas. Ils chantuns Tessin e Turitg na fan per exempel gnanc part da quest sistem.
E qua duai la lescha nova pia far urden?
La lescha nova duai definir criteris che valan en l'entira Svizra. Ed i dat anc ina segund punct impurtant: La lescha nova na duai betg mo valair per films, mabain er per gieus da computer, sco er per tut las offertas en l'internet, saja quai ussa Netflix u plattafurmas per dar gieus online.
Finamira è da proteger ils uffants e giuvenils da chaussas che pon far donn a lur svilup. En emprima lingia vai per la preschentaziun da violenza, sexualitad e scenas che pon far starment.
Quai vul dir il Cussegl federal decida, tge ch’ils uffants dastgan guardar e tge gieus ch’els dastgan dar?
Quai fiss stada ina pussaivladad. Ma il Cussegl federal ed era la clera maioritad da la cumissiun dal Cussegl naziunal proponan qua in'autra schliaziun.
Il Parlament federal duai cun la lescha definir il rom, las reglas generalas che duain valair per l'entira Svizra. Ils criteris concrets per definir, per tge vegliadetgna ch'il film u il gieu vegn dà liber ed era ils instruments per controllar las limitas da vegliadetgna, duain dentant la branscha sezza realisar.
È quai propi ina bun'idea da surlaschar tut quai a la branscha? Quels che produceschan e vendan ils films ed ils gieus han gea en emprima lingia l’interess da far daners cun lur products.
Il Cussegl federal sto natiralmain era anc approvar las mesiras ed ils criteris da la branscha, quai schon. Ma da surlaschar la realisaziun ed ils detagls a la branscha, n’è betg insatge dal tut nov.
Tar ils films ch'ins cumpra per exempel sin DVD datti il sistem da FSK da la Germania. Quels quadrels da differentas colurs inditgeschan la vegliadetgna ch'in film dastga vegnir mussà ni vendì. La branscha sa tegna per gronda part gia oz vi da quest sistem. Il medem datti era gia dapi in temp tar ils gieus da computer, il sistem da classificaziun da PEGI.
Pia insatge nov n’èsi betg. Il problem è qua simplamain che quellas indicaziuns n’èn en Svizra betg liantas. Blers chantuns ed organisaziuns da branscha sa refereschan bain sin quellas, ma eba, igl è in pau in dischurden.
L'idea sco tala, che la branscha sezza reglescha quai, ha atgnamain schon era clers avantatgs.
Pertge quai?
Las autoritads chantunalas u federalas na ston uschia betg sezzas tgirar ina gruppa d'experts che giuditgescha mintga gieu e mintga film. Quai spargna natiralmain temp e daners. Da l'autra vart han las interpresas da film e da gieus da computer era nagin interess dad esser memia luccas tar ils criteris. Ellas ristgan uschiglio che la politica prenda enta mauns la chaussa e che lezza decida lura forsa mesiras pli severas per la vendita e la distribuziun da lur products.
La branscha da film e da gieus da computer ha qua in cler interess da preschentar criteris e mesiras effectivas, dentant tuttina raschunaivlas e da guardar che tuts involvids sa tegnan era vid las reglas.
Il Cussegl naziunal discutescha damaun la lescha. Tge èsi da spetgar?
La clera maioritad da la cumissiun vul, ch'i dat en futur criteris che valan en l'entira Svizra. Quai na saja betg il davos era in grond agid per ils geniturs che sajan per part surdumandads da tut quels svilups tecnologics e la massa da films e da gieus.
En dus puncts vul la cumissiun dentant ir pli lunsch ch'il Cussegl federal. I duai vegnir fatg dapli en il sectur da la prevenziun ed ils commembers pretendan era, ch'ils geniturs pon restrenscher la pussaivladad da cumprar chaussas virtualas en ils gieus. Per exempel autras armas u pli bels costums. Quai è oz in aspect fitg impurtant per tscherts studios da gieus.
In exempel prominent è il gieu da ballape FIFA. Qua pon ins cumprar sco pachets da panini virtuals cun en giugaders ed autras chaussas. Sco quai ch'ins ha pudì leger ha la chasa editura da FIFA, Electronic Arts, fatg tranter auter cun quels pachets ina svieuta dad 1,6 milliardas dollars l'onn passà.
Ma i dat era tschella vart. Per la dretga van quellas restricziuns e regulaziuns memia lunsch. Tenor els na duai la politica betg sa maschadar en en quellas dumondas e surlaschar als geniturs da decider, tge films u gieus che lur uffant dastga guardar u dar.
I vegn ussa ad esser interessant da vesair, tge vart che po influenzar la lescha en ses interess.
