Ina gronda part dals fugitivs da guerra ucranais en Svizra survegnan agid social. Per els èn las reglas pli pauc severas che per fugitivs dad auters pajais u per burgais svizzers. Il pli fitg croda quai si tar l'auto: Ucranaisas ed Ucranais cun il status da protecziun S pon salvar e duvrar lur autos – senza che l'agid social vegn scursanì ad els.
L'entschatta essan nus partids dal fatg che l'auto è impurtant per pudair turnar en l'Ucraina.
Quest privilegi haja ditg fatg senn, di il cusseglier guvernativ dal chantun Sursilvania e president da la Conferenza da las directuras e dals directurs chantunals dals affars socials SODK, Christoph Amstad. Uss sa mussia dentant che la guerra cuzza pli ditg.
Perquai ha la suprastanza dal SODK decidì sco proposta: Suenter 12 mais en Svizra, ston fugitivs da l'Ucraina vender lur auto. Sche quai na renda betg pervi dals custs, lura pon ils chantuns pretender ch'il numer da l'auto vegn deponì.
Vender u deponer il numer
Da survegnir agid social e salvar l'agen auto, quai na duai betg pli esser pussaivel suenter in onn en Svizra. Excepziuns prevesan ils chantuns sche l'auto vegn duvrà exnum per ir a la lavur u per motivs da sanadad.
I giaja qua per tractar tuttina tuttas persunas che survegnan agid social en Svizra, ha ditg Amstad. Il SODK reageschia sin discussiuns en la populaziun: «I ha dà resun, sur tut cura che autos sportivs èn vegnids davant l'uffizi dal servetsch social. Quai è dentant stada ina pitschna part da la populaziun ucranaisa.»
Quants fugitivs da l'Ucraina ch'èn en Svizra cun in auto, n'è betg cler. I na sajan dentant betg fitg blers. En il chantun Berna hajan intgins tschient da total radund 7'000 fugitivs da l'Ucraina in vehichel.
Agid als fugitivs beneventa restricziun
L'Agid svizzer als fugitivs beneventa las restricziuns. I giaja per l'egualitad envers la populaziun indigena.
Confurm ad in tractament egual da la populaziun indigena, è questa restricziun giustifitgada.
L'Agid svizzer als fugitivs sustegnia er ulteriuras restricziuns. A partir da proxim onn ston fugitivs da l'Ucraina sco emprim duvrar si lur atgna facultad, avant ch'i survegnan daners da l'agid social. Quai cun excepziuns: Da vender atgna facultad en l'Ucraina stoppia esser raschunaivel ed en proporziun.
Concret na vegnian numnadamain betg tutgadas en chasas nua ch'ils fugitivs han anc parentella che viva ed er betg facultads che parentella u collegas en l'Ucraina dovran per surviver.
Grev da realisar en la pratica
Intgins uffizis dal servetsch social includan gia oz la facultad dals fugitivs da l'Ucraina en lur scleriment. Per exempel en il chantun Berna. Quai saja dentant fitg grev perquai che mintga cas saja in cas unic. A Berna na dettia fin uss nagin cas nua che la facultad en l'Ucraina saja vegnida quintada vitiers tar l'agid social.
Er auters chantuns accentueschan quant grev ch'i saja da sclerir talas chaussas en in pajais da guerra. Quels vesan quest pass plitost sco pas politic-simbolic. Cuntrari a la restricziun cun ils autos. Questa midada vegn ad avair consequenzas concretas per plirs millis fugitivs.
