Gia avant ch'ils contracts eran tractads, era per la Partida populara svizra (PPS) cler che la Svizra na dastga betg suttascriver quels. Uschia era per Roman Hug e Magdalena Martullo-Blocher. Per els conferman ils contracts publitgads quai ch’els punctueschian gia dapi plirs mais, din els.
Sch’ins legia ils contracts, lura stat dapertut la Svizra sto, la Svizra sto, la Svizra sto.
Cun ils contracts vegnia surpiglià dretg europeic, la Svizra perdia l’autodeterminaziun e surpiglia birocrazia, di Magdalena Martullo-Blocher. Roman Hug di ch'i saja uss dad examinar ils detagls. Ma era per el è la surpigliada dal dretg european in tabu.
Jau crai che nagin Grischun e nagina Grischuna suttascrivess in tal contract, nua ch'ins vegn sfurzà da surpigliar il dretg.
Entant che la PPS ha gia daditg cumenzà ina campagna cunter ils contracts, na sa laschan ils dus cussegliers dals chantuns grischuns per il mument betg guardar en las cartas. Per els èsi ussa il temp da studegiar ils contracts, da pasar giu els e lura da valitar. Tant il politicher da la partida Il Center Stefan Engler sco er il liberaldemocrat Martin Schmid ston sco emprim anc sclerir dumondas, avant da sa posiziunar pro u contra il pachet.
Jau n'hai anc betg fatg in'opiniun. Sulet quai: Tut quellas e quels che han refusà il contract da basa han gì raschun. Uss avain nus in meglier contract sin maisa.
Schmid sto dentant anc sclerir dumondas, gist en connex cun la surpigliada dal dretg. Co quai duai funcziunar exact, n’è anc betg dal tut cler per el. Da la vart da Stefan Engler tuni sumegliant:
Gea, jau stoss esser bun da declerar a la fin a mes vischin ed a la populaziun sin in podium ils avantatgs e dischavantatgs. Perquai stoss jau studegiar bain ils novs contracts e suenter decider, co ma posiziunar.
Stefan Engler vul pigliar temp per far quai. Entant studegia el il contract d’electricitad. Martin Candinas, il segund parlamentari che fa politica per il Grischun en la partida Il Center a Berna, sa posiziunescha precaut, suenter in’emprima analisa, a favur dal pachet – dentant senza euforia, sco quai ch'el agiunta.
Jau hai 2 cors en il pèz: D'ina vart sun jau cler per avair relaziuns stabilas – l'Uniun europeica è noss partenari numer 1, quai vegn era a restar en l'avegnir. Da l’autra vart ves jau quella surregulaziun en l’UE.
Tant la Svizra sco era l'UE èn partenaris impurtants. La via bilaterala cun l'UE saja essenziala per il bainstar, la segirezza e la stabilitad en Svizra, ha il Cussegl federal accentuà cun preschentar ils novs contracts. Ils contracts che èn sin maisa sajan da gronda impurtanza strategica per la Svizra. In'impurtanza che er il cusseglier naziunal socialdemocratic Jon Pult e la cussegliera naziunala liberaldemocratica Anna Giacometti accentueschan.
L'UE è noss partenari economic il pli impurtant. E tge fissan nus senza ils esters che vegnan tar nus, lavuran e produceschan per nus? Jau pens, la hotellaria ed il sectur da sanadad èn dependents da quellas persunas. Gist er en il Grischun. Nus na pudain betg ans prestar da simplamain interrumper la via bilaterala.
Quai conferma era Jon Pult. Ils diplomats hajan fatg ina fitg buna lavur. Il Socialdemocrat è optimistic che quests contracts rinforzian e confermian las relaziuns tranter la Svizra e l’UE.
Quai che jau hai vis enfin uss, ma plascha. Bunas relaziuns èn fitg impurtantas en quest mund uschè privlus. Quai era d'in punct da vista geopolitic. Igl è er impurtant per l’economia.
Tenor Jon Pult èsi anc da sclerir ils detagls dal contract d’electricitad. Numnadamain sclerir, tge che quai vul dir per il Grischun. Dentant è el optimistic.
La consultaziun per ils contracts dura ussa fin la fin d'october. Fin lura pon las partidas studegiar ils contracts en detagl e prender posiziun.
