Durant la pandemia han ina massa persunas scuvert il viandar sco passatemp. Er en il territori autalpin. Ozendi èn perquai dapli persunas da viadi en las muntognas che pli baud. Ord vista dals alpinists salvaders saja quai la raschun principala per l'augmentaziun dals cas d'urgenza.
Els han pers la via, na san betg pli nua ch'els èn u els èn uschè bloccads ch'els na rivan betg pli ni enavant ni enavos ord atgna forza.
Pli blers salvaments – pli paucs morts
Ch'ins stoppia salvar dapli persunas senza blessuras na saja betg in svilup nausch, di Alica Vollenweider, presidenta dal Salvament alpin grischun. Pertge il 2024 haja dà pli paucs morts da viandar en muntogna.
Era dad autras regiuns muntagnardas, per exempel da l'Alpstein en Svizra Orientala as legia ed auda adina puspè dad alpinistas ed alpinists malequipads che sa rendan en la grippa per exempel cun chalzers da gimnastica. Quai dettia adina puspè, di Alica Vollenweider. Ma ins na dastgia betg sentenziar mintgin che saja supponidamain malequipà.
Sch'in alpinist cun experientscha fa in trailrunning en chalzers da gimnastica è quai in equipament adattà, dentant n'è quai betg adattà per ina persuna ch'è l'emprima giada da viadi sin ina senda da viandar.
L'onn passà èn ils spezialists dal Club alpin svizzer stads 1'175 giadas en acziun ensemen cun la Rega per salvar persunas nunblessadas dad ina situaziun d'urgenza. Sa chapescha ch'ins scrolia magari la testa sch'insatgi sa haja puspè surstimà, di Alica Vollenweider, quai saja in tema da la psicoigiena. Ils cas da salvament da persunas nunblessadas sajan dentant da magunar bler meglier che sch'ins stoppia salvar persunas grev blessadas u mortas. Il facit dals alpinists salvaders è pia cler: Uschè ditg ch'i dettia pli paucs morts en las muntognas s'arranschian els gugent cun il temp supplementar da las acziuns da salvament per persunas nunblessadas.
-
Bild 1 von 12. Tscherts lieus vegnan frequentads da bleras spassegiadras e spassegiaders. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 2 von 12. Tschertas sendas èn sviluppadas ed empernaivlas da viagiar. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 3 von 12. En gruppa u persul, giuven e vegn, viandar è ina hobi variant. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 4 von 12. Er animals nizzegian las sendas da viandar. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 5 von 12. A pe cuntansch'ins cuntradas natiralas e ruassaivlas e po sa recrear. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 6 von 12. Pli ad aut è la cuntrada pli pretensiusa e pretenda dapli cundiziun e megliers chalzers. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 7 von 12. Per cuntanscher las cruschs da pizs dovri buna preparaziun ed equipament. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 8 von 12. La vista dal piz indemnisescha ils strapatschs. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 9 von 12. Suenter ina lunga tura fai bain da ventilar ils pes. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 10 von 12. Per turas da plirs dis stattan a disposiziun numerusas chamonas en las muntognas svizras. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 11 von 12. Cun la suga po la Rega salvar persunas er en lieus che n'èn betg accessibels autramain. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 12 von 12. En acziun per spendrar viandants e viandantas en Grischun è era la Heli Bernina. Bildquelle: Keystone.
Pernottaziun sfurzada al Morteratsch
La notg da sonda sin dumengia passada han dus alpinists stuì passentar sfurzadamain la notg en il territori sid dal Morteratsch sut il Piz Zuppà sin 3'600 meters sur mar. Sco la Rega scriva en ina communicaziun èn ils dus alpinists stads bloccads tar temperaturas d'enviern, vista mala e dischorientaziun. Uschia n'han els betg pli cuntanschì lur destinaziun, il «Rifugio Marco e Rosa».
Curt avant las 21:00 hajan els alarmà la centrala da la Rega. Da salvar immediatamain ils dus alpinist n'è dentant betg stà pussaivel. Il dus umens han survegnì sustegn per ch'els possian surstar la notg e la situaziun d'urgenza uschè bain sco pussaivel. La centrala da la Rega ed er il schef da la secziun dal Club alpin svizzer Bernina èn stads en contact cun ils dus umens. La proxima bun'ura baud han ils alpinists sfradentads pudì vegnir salvads dad in helicopter da la Heli Bernina ch'ha sgulà els en l'ospital per ulteriuras examinaziuns.