Siglir tar il cuntegn

Header

audio
Anton Bühler en sia funcziun sco secretari dal departament da giustia e polizia
MAD
laschar ir. Durada: 56 minutas 58 Secundas.
cuntegn

50 onns suenter la mort d'in erox grischun

Curt avant la Segunda Guerra mundiala: il cumandant da la polizia da Son Gagl, Paul Grüninger, salva tschients da fugitivs cun laschar passar els sur il cunfin en Svizra. Grüninger perda carriera e reputaziun. Oz vala el sco erox. Er il Grischun ha «ses» Paul Grüninger: Anton Bühler da Cuira.

La colliaziun da l'Austria al Reich Tudestg durant il temp dal naziunalsocialissem aveva chaschunà situaziuns precaras al cunfin svizzer a partir da l'onn 1938. Adina pli blers umans avevan empruvà da sa salvar cun fugir en la Svizra neutrala. Quella ha dentant serrà ses cunfins l'avust 1938.

En quels temps da crudaivladad agescha en il Grischun in um cun bainvulientscha ed umanitad: il secretari dal departament da giustia e polizia, Anton Bühler. El lascha passar blers fugitivs sur il cunfin grischun e fa cun quai frunt a las ordinaziuns federalas da Berna. Uschia ha el salvà la vita a dapli che 100 umans, oravant tut a persunas giudaicas.

Ils 21 da schaner 1973, avant bunamain 50 onns, è Anton Bühler mort. Postum è el vegnì undrà per ses agir curaschus ed altruistic cun la medaglia da Yad Vashem l'onn 2001. Quai è la pli auta distincziun ch'il stadi da l'Israel surdat a persunas betg giudaicas.

Ma tgi era Anton Bühler? Davart el n'è betg bler enconuschent. In ch'enconuscha dentant Anton Bühler è ses biadi Christian Cajochen ch'è professer da cronobiologia a la clinica universitara psichiatrica a Basilea. El è en possess da diaris che Anton Bühler aveva scrit tranter ils onns 1936 e 1939.
«Vita e cretta» ha discurrì cun Christian Cajochen davart ses tat Anton Bühler e fa in pitschen omagi a quest erox grischun plitost nunenconuschent.

Dapli da «Vita e cretta»

Scrollar a sanestra Scrollar a dretga