Siglir tar il cuntegn

L'evoluziun da la violenza Per che Dieu po esser bun, sto l’uman esser nausch

Dieu ha stgaffì il mund. Ed ha fatg quai bain, perquai ch’el è gea Dieu. La conclusiun: I na dastgass betg dar violenza. Il biolog d’evoluziun Carel van Schaik manegia tar quai: «Dieu era er fitg trumpà. Ed el vuleva revocar l’entira chaussa. Ma sch’ins è autur da la Bibla ston ins far ch’i va si.»

Quai è il dilemma da la Bibla, perquai ch’ella di ch’i dat be in Dieu ch’ha stgaffì il mund. In Dieu ch’ha dà gronda bregia. E tuttina vivan ils umans en in mund da guerra, violenza e putgads. E perquai che Dieu na po betg esser la culpa, pon be ils umans sez esser la culpa. I dovra pia in nausch. Quai è fundà en la teologia, en questa logica. Quai numnan ins era sforz da coerenza: i sto ir si insaco.

Ch’ils umans èn vegnids putgants en la Bibla è cunzunt per ch’ils auturs da quella han pudì far valair il concept dad in Dieu monoteistic.
Autur: Kai Michel istoricher

Jesus perencunter, sco represchentant da la religiun da sutensi, ha pregià dad esser eguals, a favur da las dunnas ed anti-ierarchics sco chatschadras e rimnaders. Quai è er il motiv daco che Jesus fascinescha umans anc oz. Las valurs da Jesus èn las veglias valurs da solidaritad da chatschadurs e rimnadras ch’ins chatta er en l’archeologia. «Quai è il messadi da Jesus: nagin vegn bandunà ni dà si», di l’istoricher Mai Michel. 

Foto von Kai Michel und Carel van Schaik.
Legenda: Las valurs da Jesus èn las veglias valurs da solidaritad da chatschadras e rimnaders RTR

Passa 2’000 onns ni pli ditg èsi vegnì fatg crair als umans ch’els sajan schlets, guerrils e brutals e ch’ins na possia betg fidar els. Quai cumenza gia cun l’istorgia da Cain ed Abel. Cun questa istorgia hajan ins empruvà da declerar, daco ch’il mund è usche brutals. Ma quai è in narrativ che gida be als pussants e regents. Quels pudevan s’inscenar sco pasturs dal pievel che protegian l’uman da sasez. Quai è in narrativ fatal.

Che nus umans sajan da natira brutals è ina creaziun teologica dad umans d'avant 2’500 onns.
Autur: Kai Michel coautur dal cudesch «L'evoluziun da la violenza»
Foto vom Buchtitel «Die Evolution der Gewalt».
Legenda: Che nus umans essan nauschs para dad esser pli acceptabel che la constataziun, che conflicts e guerras n’èn betg la normalitad e na schain er betg en la natira dal carstgaun. RTR

RTR Vita e cretta 08:00

Artitgels legids il pli savens