Decennis a la lunga èn las gasettas regiunalas stadas profitablas en Svizra, ma lur model da fatschenta dat dapart. Dapi il triumf dad internet e smartphone sa sposta la reclama en l’internet, purschidas online concurrenzeschan il schurnalissem.
Adina damain persunas sa prestan in abunament da l’onn per ina gasetta, quai mussa exemplaricamain la «Südostschweiz Graubünden». L’ediziun è sa diminuida ils ultims 15 onns per 39%. Il medem mument è la reclama sa spustada en l’internet. Qua ha importà la perdita 52%.
Decisivs sche nus subsistin u betg èn ils proxims dus fin trais onns.
Tge signifitga quai per il futur da la «Südostschweiz» e cunzunt per il schurnalissem regiunal? Ils «Cuntrasts» han accumpagnà ils ultims otg mais la redacziun en transfurmaziun da la «Südostschweiz Graubünden» e dattan invista en l’interpresa da famiglia che sa mova en il champ da tensiuns tranter pretensiun schurnalistica e rentabilitad.
La famiglia Lebrument ha marcà las medias en il Grischun sco nagin auter. Il 1971 ha cumenzà Hanspeter Lebrument cun 30 onns sco schurnalist tar la «Neue Bündner Zeitung». Cun in schurnalissem regiunal giagliard e datiers da la glieud ha el manà la gasetta sin la via da success, è daventà chauredactur, pli tard mainafatschenta. Il 1999 ha el cumprà la maioritad da la Somedia da pli tard.
L’onn 2020 han ses uffants Susanne, Silvio e Pesche Lebrument surpiglià la controlla da l’interpresa da lur bab Hanspeter Lebrument. La planisaziun da la successiun a partir dal 2014 haja «lià bler da memia resursas», di Susanne Lebrument, cun consequenzas per la fatschenta. Il 2017 saja la Somedia stada sin la cupitga finanziala: «Jau formulass setgamain: la famiglia ha manà mal.»
Dapi il 2018 sa concentrescha Somedia sin pliras pitgas per reducir la ristga da fatschenta cun il schurnalissem. L’interpresa cumpiglia oz era la pli gronda agentura da communicaziun dal Grischun, purschidas dad e-learning ed ina chasa editura per revistas spezialisadas da medischina. Ils trais uffants possedan oz segund atgnas indicaziuns 87%, ulteriurs 10% tutgan al CEO Thomas Kundert che ha participà a la nova strategia.
I va per bler per la chasa da medias grischuna Somedia che vegn manada dapi intgins onns da la segunda generaziun da la famiglia Lebrument. I fetschia prescha da chattar in nov model da fatschenta, di Susanne Lebrument, delegada dal cussegl d’administraziun: «Decisivs sche nus subsistin u betg èn ils proxims dus fin trais onns».
In duo schurnalistic da la Germania sa concentrescha sin ils «user needs»
Il salvament duai purtar la fatschenta en l’internet. Perquai è la chasa da medias ida la fin dal 2023 per il schurnalist tudestg Joachim Braun. L’um da 60 onns ha manà avant pliras gasettas regiunalas e vala sco spezialist per la transfurmaziun digitala. Braun maina oz l’entira partiziun medias.
Dapi il favrer 2025 è Nikola Nording la nova schefredactura da la «Südostschweiz». Braun ha collavurà tschintg onns en Germania dal Nord cun la dunna da 36 onns. Braun: «Ella duai realisar la digitalisaziun da la ‹Südostschweiz› precis uschè bain sco quai ch’ella ha fatg quai avant en la Frislanda da l’Ost.»
Per che artitgels online chattian dapli lecturas e lecturs, sa concentrescha Nording sin ils uschenumnads «user needs». Nov differentas categorias duain cuvrir divers basegns da lecturas e lecturs. La reproscha ch’ils «user needs» decidian da nov da tge che vegn rapportà refusa Nording. Decisivs sajan vinavant criteris schurnalistics: «Jau guard sch’igl è in tema. E lura scleresch jau a maun dals ‹user needs› co che jau poss raquintar dal tema.»
Quai funcziuna per Nutella u per smartphones, ma en il sectur da medias na funcziuna quai betg.
Matthias Künzler, professer per scienzas da medias (FU Berlin / SAS Grischun) è sceptic. El caracterisescha ils basegns da las utilisadras e dals utilisaders sco «metoda da marketing», davos la quala sa zuppa la presumziun che la glieud cumpria insatge, sch’ella vul avair insatge.
«Quai funcziuna per Nutella u per smartphones, ma en il sectur da medias na funcziuna quai betg.» I dettia mo quella via, respunda Braun: «Nus na pudain bain betg producir artitgels che nagin na vul leger.»
«Betg degn da vegnir raquintà»
Quant bain ch’in artitgel vegn legì è ina directiva impurtanta tar la «Südostschweiz», cun consequenzas per la rapportaziun politica. En il center na duain betg pli star ils votums da las politicras e dals politichers, mabain las consequenzas directas da las decisiuns politicas per las lecturas ed ils lecturs.
Il parlament chantunal crititgescha la nova lingia. Pliras commembras e plirs commembers dal Cussegl grond din ch’ils fatgs na vegnian betg pli mess en in context e ch’il basegn d’infurmaziun da la populaziun vegnia negligì.
Nus stuain chattar il spagat tranter ils temas che animeschan da reflectar e quai che la glieud vul.
Per exempel Reto Loepfe (Il Center): «Nus essan da l’opiniun che nus impundain noss temp per il chantun. Dal punct da vista da la ‹Südostschweiz› n’è quai però betg degn da vegnir raquintà.» Quantitativamain vegnia rapportà dal parlament tuttina bler, cuntradi Braun. Novs sajan ils accents principals che focuseschian pli fitg las lecturas ed ils lecturs.
Era la scena da cultura è malcuntenta cun la nova lingia da la «Südostschweiz». Memia blers purtrets nunimpurtants, memia paucas recensiuns, hai num. La stad 2025 han ins sentì la malcuntentientscha en il rom d’ina discussiun da podi a Cuira. «Jau na dovr betg la ‹Südostschweiz› per leger da Brad Pitt e da sia dunna», ha crititgà ina chantadura en il public. A quai ha replitgà Joachim Braun, mainafatschenta da Medien Somedia: «Nus stuain chattar il spagat tranter ils temas che animeschan da reflectar e quai che la glieud vul.»
In dir cumbat per mintga abunament digital
L’avust 2025 ha la redacziun fatg in emprim facit intermediar suenter l’introducziun dals «user needs». La schefredactura è s’exprimida positivamain: ils artitgels vegnian legids meglier, il dumber dals abunaments digitals creschia cuntinuantamain. Ma igl è in dir cumbat.
L’entschatta da settember munta il dumber d’abunaments digitals mo a 1'900, lunsch sut il dumber prendì en mira dad 8'000 enfin la fin dal 2025, sco che ha rapportà persoenlich.com, ed el è lunsch sut l’ediziun da print da 20’000.
En vista a questa situaziun ha Susanne Lebrument spluntà tar la regenza grischuna e manà emprims discurs areguard il tema da la promoziun da medias. La transfurmaziun digitala custia mintg’onn almain in milliun francs, di ella. Verifitgar na sa lascha quai betg, pertge che Somedia na publitgescha pli dapi prest in decenni naginas cifras da fatschenta.
La promoziun da medias statala è davos las culissas in tema
La regenza grischuna ha gia sondà ensemen cun expertas ed experts co ch’ella pudess sustegnair finanzialmain il schurnalissem en il chantun. Jon Domenic Parolini, cusseglier guvernativ da la partida Il Center di en quel connex: «Decidì n’è anc nagut, perquai che manca a nus la basa legala.» Ma pussaivels sajan meds finanzials per la furmaziun «per meglierar la qualitad schurnalistica» sco era daners per la transfurmaziun digitala.
Oligarcs datti er en baininqual chantun da la Svizra.
Roger de Weck, l’anteriur directur general da la SRG SSR, ha publitgà avant in onn cun il cudesch «Das Prinzip Trotzdem. Warum wir den Journalismus vor den Medien retten müssen» in pledoyer per il schurnalissem. En cas ch’il maun public renunzia ad ina promoziun da las medias, vesa el trais opziuns: u che la gasetta svaneschia, u ch’ella vegnia surpigliada d’in concern da medias extrachantunal u ch’ella vegnia cumprada d’ina persuna bainstanta: «Glieud che ha uschè u uschia blers daners, che na vul betg gudagnar blers daners, ma che vul engrondir sia pussanza. Ed oligarcs datti er en baininqual chantun da la Svizra.»
Igl haja dà en il passà offertas da cumpra, di Susanne Lebrument, na di però nagins nums. Ella vesia la chasa da medias era sco obligaziun morala envers la populaziun. Ed ella sa dat cumbattiva: «Uscheditg che jau viv, na vegn l’interpresa betg vendida.»