L'onn 2022 è 88% da la laina vegnida manada or dals guauds grischuns en l'exteriur. Sulettamain 27'000 meters cubics laina è ida tras resgias grischunas. Cun l'avertura da la resgia gronda Resurses a Tinizong l'onn passà è quella relaziun sa midada a favur da l'economia indigena. En il futur planisescha l'interpresa cun ina capacitad da 70'000 meters cubics laina ad onn. Quai che pertutga laina d'energia ha il Grischun purtà 130'000 meters cubics en surtut duas arderas grondas da l'AXPO e da l'EWZ, quai scriva l'organisaziun tetgala Grischun lain.
Dus terzs dal guaud grischun èn guaud da protecziun. Il guaud grischun è dentant er en ina fasa da midada. La midada dal clima lascha svanir adina pli fitg ils pigns – persuenter sa derasan adina dapli plantas da feglia sco per exempel il ruver. Per Urban Maissen, il selvicultur chantunal èsi cler: «Nus avain grondas sfidas che spetgan nus quai che pertutga la midada dal clima e la regiuvinaziun dal guaud grischun».
Urs Fliri, il mainagestiun dal revier forestal Albula/Alvra vesa quasi mintga di las sfidas en il guaud. Sper la midada dal clima saja er la regiuvinaziun en general ina sfida. Quai che pertutga la regiuvinaziun dal guaud emprovan els da plantar cun gronda diversificaziun.
«Quai faschain nus tenor las propostas d'experts» – i na saja dentant nagina garanzia che las plantas sajan er las dretgas, savend ch'i dovra ses temp per ch'in guaud crescha. Ed in effect haja natiralmain er la preschientscha dal luf sin il dumber da la selvaschina. Blers tschiervs muntan era blers donns en il guaud. Oravant tut las plantinas giuvnas pateschan e vegnan magliadas da la selvaschina.
Il guaud sco factur economic
Per cuntanscher las finamiras da clima l'onn 2050 e vulair reducir las emissiuns da gas da serra sin netto nulla, sajan ils guauds ed uschia la laina in bun motor per l'economia. Il schefeconom da l'uniun tetgala Economiesuisse Ruedi Minsch di en quest connex dentant er, che quella finamira saja greva da cuntanscher e che tuts stoppian purtar unfrendas. Ina schanza è tenor Minsch dentant ch'il pretsch dal betun vegn a crescher, uschia saja la laina in material dubel attractiv.
Parter savida
Il betun haja sias fermezzas ed avantatgs, sco er il lain. Quai di Peter Richner, il vicedirectur da l'EMPA l'Institut federal da controlla da material e da perscrutaziun. Sia incumbensa sco inschigner saja da parter savida da la perscrutaziun cun la branscha da construcziun e l'economia. In grond potenzial vesa Richner en l'intelligenza artifiziala, per exempel d'optimar la selecziun dal dretg toc lain tut tenor l'utilisaziun.
