Per il mument va almain in urs a spass tras la cuntrada grischuna. Il matg han ins vis in en l’Engiadina. L'entschatta da l'emna passada ha ina trapla fotografà l'animal en vischinanza da Bravuogn. Venderdi passà, ils 13 da zercladur 2025, hai dà in'ulteriura fotografia da manaivel da Tavau. Sch'i sa tracta dal medem animal na sa l'Uffizi da chatscha e pestga anc betg dir.
La probabilitad d'inscuntrar in da quels urs che vegnan adina puspè sur cunfin e svaneschan lura puspè è fitg pitschna. Per engles datti in verset en connex cun inscunters cun urs che va uschia:
- If it's brown, lay down – (Sch'el è brin, stà per terra)
- If it's black, fight back – (Sch'el è nair, cumbatta senza temair)
- If it's white, say good night – (Sch'el è alv, di buna notg)
Èsi lura propi da star giun plaun sch'ins inscuntra in urs? Na, di Sven Signer che lavura tar la Kora, l'organisaziun che sa fatschenta cun animals stgarpants e ch'è responsabel per il monitoring naziunal dals urs. Recumandà vegni ch'ins fetschia attent a sasez: Cun discurrer e betg sbragir. E lura èsi per il solit uschia che l'urs va puspè da sasez enavos en il guaud.
Tge ch'ins na duess en mintga cas betg far è currer davent. L'urs guardia or gross e malinschignaivel, ma el è bler pli spert ch'in uman. Currer davent pudess perfin anc activar tar l'animal il reflex da chatscha. Perquai vegnia recumandà da sa retrair en tempo normal.
Ed er schi fiss teoretic pussaivel ch'ins inscuntra in urs brin en ils guauds grischuns, fitg probabel n'èsi betg. «Urs èn animals fitg spualitgs, l'udida ed il nas èn fitg buns. Perquai percorschan els l'uman per regla avant che nus vesain els. Perquai datti darar inscunters tranter urs ed uman en Svizra», uschia Sven Signer.
Quellas reglas da cumportament valian dal reminent tenor Sven Signer er tar in inscunter cun ina ursa cun pitschens. Là dettia però ina differenza en il cumportament da l'animal. Sch'ina femella haja pitschens, emprovia ella savens da defender quels, sch'ella sa senta periclitada. Perquai è in inscunter cun ina femella savens pli critic che cun in mastgel. Ma fin ussa n'hajan ins en Svizra anc mai gì visita d'ina ursa. Ed ils mastgels che vegnan adina puspè tar nus sin visita, bandunian la Svizra per regla spert puspè sch'els percorschan ch'i na dat qua naginas partenarias per els.