Concret hai dà l'onn 2024 en tut 1'504 naschientschas. Il medem mument è il dumber da mortoris restà relativ constant. L'onn passà han en tut 1'867 persunas pers lur vita.
Cunquai sa mussa vinavant in trend ch'è da persequitar en il Grischun dapi ils onns 2000: Il dumber da naschientschas è pli bass ch'il dumber da mortoris. Il svilup demografic natiral dal Grischun è pia negativ.
Fin l'onn 2000 hai dà mintg'onn dapli che 2'000 naschientschas en il Grischun. Cun il nov millenni ha quel dumber dentant piglià giu – cun singulas excepziuns ils onns 2010.
Differenzas regiunalas: Surtut regiuns Bernina ed Engiadina Bassa van en
Tranter las regiuns datti dentant grondas differenzas. Tenor las cifras dal chantun van las naschientschas enavos il pli ferm en la regiun Viamala (-27%) en congual cun l'onn avant. I suonda la Surselva cun -12%. En las regiuns Malögia (+23%) ed Alvra (+21%) hai percunter dà dapli naschientschas. Quellas cifras varieschan dentant ferm mintg'onn, uschia ch'ellas na din betg or bler.
En la bilantscha da 10 onns mussan las regiuns Bernina (-31%) ed Engiadina Bassa / Val Müstair (-30%) la pli gronda sminuziun. La suletta regiun cun in augment da naschientschas sur 10 onns è la regiun Moesa (+11%).
Mammas vegnan adina pli veglias
Sco ch'il chantun scriva, è il dumber da mammas tranter 35 e 39 onns creschì levet. Il dumber da dunnas ch'eran tar la naschientscha sut 25 onns è dentant vinavant ì enavos – concret per 27% sur 10 onns. In dals motivs per quest svilup saja che dunnas fetschian adina pli savens ina scolaziun pli auta. Quella dovria temp, uschia che la creaziun d'ina famiglia sa sposta. Sper quai dettia dentant era midadas generalas en las fasas da vita.
Influenzas per il futur
Il quint è simpel. La sminuaziun da naschientschas ha per exempel en l'avegnir consequenzas per la finanziaziun da l'AVS. Sch'i naschan adina pli paucs uffants, datti en l'avegnir pli pauca glieud giuvna che lavura, e che sto finanziar la pensiun da dapli glieud veglia.
Consequenzas po quai era avair per l'economia, a la quala mancan forzas da lavur. Da l'autra vart avain nus dapli glieud che dovra tgira, ma memia pauca glieud che lavura en il sectur da sanadad.
Co pudess ins midar quel trend?
Ina pussaivladad è da guardar che famiglias giuvnas restian u vegnian en il Grischun. Per quai dovri bunas structuras, cun canortas e plazzas da lavur che laschan cumbinar bain la professiun e la famiglia - però era abitaziuns pajablas. E quai vegn franc ad esser in tema che vegn ad occupar la politica chantunala ils proxims onns.