En la fundaziun Hans ed Anna Enderlin-Engi ch’è vegnida fundada l’onn 1979 en il Grischun è vegnì numnà sco intent tranter auter il sustegn finanzial da publicaziuns da la «Partida democratica/Partida populara svizra dal Grischun». Ils ultims 20 onns ha quella partida dentant midà duas giadas il num. Perquai haja dà cuntraversas giuridicas. Quellas han cumenzà il december 2007 cun l’elecziun dad Eveline Widmer-Schlumpf en il Cussegl federal empè da Christoph Blocher . Perquai è la PPS grischuna dad Eveline Widmer-Schlumpf vegnida exclusa da la PPS Svizra. Sco reacziun ha la partida grischuna midà ses num en Partida burgais-democratica (PBD) dal Grischun. Quasi il medem mument è vegnida fundada ina nova PPS dal Grischun.
Cun la separaziun da PBD e PPS èn ils daners ids a la PBD
Questas midadas han gì consequenzas per l’intent da la fundaziun. Causa ina decisiun dal Departament da finanzas e vischnancas dal Grischun è vegnida numnada da nov la «Partida democratica/Partida burgais democratica» sco favurisada. Ni la Partida populara ni insatgi auter ha contestà quella decisiun da lezzas uras. Dal 2010 datti ina indicaziun publica – probablamain la suletta – che la PBD survegniva tranter 30'000 e 50'000 francs ad onn da la fundaziun.
L’onn 2021 ha la PBD dal Grischun fusiunà cun la Partida cristiandemocratica svizra (PCD) dal Grischun che ha silsuenter midà ses num en «Il Center». Per consequenza ha il departament da finanzas adattà anc ina giada l'intent da la fundaziun Il 2022. Empè da la PBD dal Grischun duess figurar Il Center sco partida favurisada. Cunter la decisiun dal chantun ha la PPS dal Grischun appellà tar la Dretgira chantunala. Quella ha refusà il november 2024 l’appellaziun ed uschia confermà Il Center sco partida favurisada. La PPS n’ha dentant betg acceptà la sentenzia ed ha tratg vinavant quella al Tribunal federal.
Dapi che l'entira chaussa era puspè in cas giuridic n'ha la fundaziun pajà nagins daners pli a la partida. Quai ha la presidenta Brigitta Gadient ditg sin dumonda da RTR. Quant autas che eventualas contribuziuns al Center vegnan ad esser en l'avegnir, n'ha ella betg pudì dir. Quai vegnia il cussegl da fundaziun a decider sin basa da las dumondas che vegnan.
Orientaziun sozial-liberala
La procedura giudiziala ha tractà la dumonda tgenina partida che correspunda il pli fitg a l’intent da la Fundaziun Hans ed Anna Enderlin-Engi. La legatura da la fundaziun saja stada enten scriver il testament attaschada a l’orientaziun tradiziunala social-liberala da la Partida democratica dal Grischun, èsi scrit en la decisiun dal Tribunal federal. La partida è vegnida schliada l’onn 1971 ed è vegnida integrada en la veglia PPS dal Grischun.
Il Tribunal federal è sa basà sin las explicaziuns da la Dretgira chantunala che ha constatà che la PPS dal Grischun dals onns 1970 ed 1980 na possia betg vegnir messa a pèr cun la PPS actuala dal Grischun. Tranter la veglia PPS dal Grischun, pli tard la PBD ed Il Center sa mussia davart la direcziun politica «almain en parts ina cuntinuitad». La Fundaziun Hans ed Anna Enderlin-Engi possia promover uschia in patratgar politic sumegliant sco il mument da la constituziun. En la decisiun dals 26 da november 2025 ha il Tribunal federal refusà il recurs da la PPS dal Grischun sco nunmotivà (sentenzia 5A 75/2025).