«Mintga animal che nus mangiain duai avair avunda plaz, e la chaschun da pudair ir or el liber», cumenza Nicolas Zogg da «La Verda» la conferenza da medias sin in bain puril a Malans. Ozendi na saja quai betg uschia. L'allevaziun intensiva muntia per exempel che bleras giaglinas sin manaschis purils da massa hajan plaz per viver be sin in palpiri A4. Portgs stoppian parter ina surfatscha d'in parcadi en 10. E blers animals na vesian mai il tschiel blau. Cun pretender il standard da bio per tut las purarias saja garantì ch'ils animals sajan tractads meglier – ed i dettia products fairs per pretschs fairs.
Cun l'iniziativa vegnan ils animals tractads meglier, e nus avain products fairs per pretschs fairs.
Ultra da quai sa sminueschia cun l'iniziativa er l'offerta da charn che saja oz surdimensiunada, agiunta Giulia Casale da la partida socialdemocratica da Cuira. «In terz dal nutriment vegn puspè dismess, e las gasettas èn er adina plainas da reclamas d'acziuns da charn perquai che nus producin memia bler – quai sto sa midar». E la midada giaja be cun quest'iniziativa. Dentant na vegnia quella midada betg pretendida d'in di a l'auter, ils purs avessan temp 25 onns da midar lur manaschis, pia in'entira generaziun.
Sche l'animal ha gì ina bella vita, pon ins er giudair el pli fitg sin il taglier.
La conferenza da medias ha gì lieu a Malans sin il bain puril da la famiglia Clavadetscher. Qua vegn producì dapi passa 30 onns tenor standards da bio. La pura Valérie Cavin di: «Noss pulasters curran per la prada enturn, els han ina pli lunga vita, bler plaz ed uschia èsi er pli bel da lavurar cun animals sauns e robusts.» Ils pulasters sin il bain puril èn masculins, fissan sin auters bains purils pia sa tschentads en la manizzadra. Er ella beneventa l'iniziativa, perquai che «nus vesain che quai funcziunescha e la tegnida d'animals sto sa sviluppar».
Reducir las emissiuns
Er per la Pro Natura èsi cler da metter in Gea en l'urna ils 25 da settember. Ord duas vistas: Per l'ina vegniss l'agricultura cun in pli pitschen dumber d'animals da niz da reducir las emissiuns e cumbatter la midada dal clima. Per l'autra pateschia la biodiversitad dals blers animals. Entras ils blers animals dettia quai er blera grascha ed uschia emissiuns d'amoniac, e questa substanza saja nuschaivla per la biodiversitad. Armando Lenz da la Pro Natura fa in exempel: «Cur ch'jau er anc in uffant, pudev'jau rimnar per mia mamma in matg da las pli differentas fluras. Uss ha quai sin la medema pastira be pli flurs portg.»
En il Grischun dat i radund 2'200 manaschis purils, 60 pertschient dad els èn gia manaschis da bio.