La politica da pussanza è enavos – ed ella resta per entant. Quai ha ditg il cusseglier federal Ignazio Cassis. E quella politica da pussanza pertutga er la Svizra. L'exempel il pli prominent èn ils dazis. Il president american Donald Trump ha decidì dazis da 39% per la Svizra. Entant han quels pudì vegnir reducids sin 15%.
Dentant ha il president demussà tgi che è il pussant e tgi che fa las reglas. Ils midaments mundials procuran per malsegirezzas. Il 2025 è stà in onn nua ch'i ha dà midaments che nagin avess spetgà uschia. Era ils cussegliers naziunals grischuns descrivan la dispita da dazis sco in dals eveniments politics che han marcà il 2025.
En Svizra ha surtut preoccupà la situaziun da la vischnanca da Blatten che è vegnida sutterrada nunspetgadamain. D'in mument a l'auter è il vitg vegnì sutterrà da grippa e da glatsch. Las discussiuns enturn la dumonda: tge far cun lieus periclitads han procurà per grondas debattas en la politica ed en las medias.
Ed ils auters?
I dat adina puspè temas che occupan differentamain, tut tenor la regiun linguistica. Uschia èn la part taliana da la Svizra ed era la part franzosa influenzadas dals pajais vischins cun la medema lingua. Quai che occupa la Frantscha e l'Italia arriva er – mintgatant pli ferm e mintgatant pli lev – en las duas regiuns.
Uschia declera il schef da la partiziun politica svizra dal Radio RSI, Alain Crameri, che tar els ha procurà la flottiglia ch'è sa messa en viadi vers Gaza per grondas discussiuns. Dasper Greta Thunberg eran er trais Tessinais sin las bartgas che vulevan manar rauba d’agid a Gaza e far squitsch sin las regenzas dal vest cun l’acziun.
En l'Italia vegn fatga politica tras la televisiun. E tant las persunas da la politica sco er la populaziun da la Svizra taliana persequiteschan ils chanals talians. Uschia daventan temas che occupan l'Italia er temas che occupan la Svizra taliana.
La Svizra franzosa è stada en schoc pervia da la decisiun da Turitg da betg pli vulair instruir franzos sco segunda lingua naziunala en la scola primara. Quai ha procurà per grondas debattas en la Svizra francofona, di il schurnalist Romain Clivaz da la gasetta «Le Temps».
Era en la Svizra tudestga hai dà temas che han occupà pli fitg che en autras regiuns. Il schurnalist Simon Marti da la «NZZ am Sonntag» fa l’exempel da la votaziun davart ils contracts cun l’UE. Ch'i na duai betg dar dasper la maioritad da las vuschs da las votantas ed votants era ina maioritad dals chantuns che ston dir gea è stà in grond tema en la Svizra tudestga. Quai era perquai ch’ils chantuns da la Svizra centrala èn plitost sceptics vers ils contracts, cumpareglià cun la Svizra franzosa, declera il schurnalist.
Tge vegn il 2026?
Per l’episoda dal Café federal avain nus dumandà als cussegliers ed a las cusseglieras naziunalas grischunas tge ch’els spetgan da l’onn 2026. Tuts èn d’accord ch'ils contracts cun l’UE vegnan a dominar las debattas. Quellas cumenzan l’onn proxim en il parlament. A cuntinuar vegni era la debatta davart ils dazis dals Stadis Unids cunter la Svizra e la dumonda co navigar la Svizra en in mund adina pli cumplex e dominà da politica da pussanza.
