In team da sis persunas che sa cumpona da schurnalistas e schurnalists da la Washington Post, il ZDF ed SRF han retschertga sis mais davart «l’operaziun Rubikon». Al cumenzament da la retschertga stattan 280 documents dal servetsch secret. Quels èn vegnids surdads ad in schurnalist dal ZDF. Menziunads en quels documents è era la Rundschau. Perquai che dals onns 90 ha ella rapportà davart famas enturn la firma Crypto. Igl ha da quella giada gì num che la firma vendia apparats che pon vegnir tadlads giu. Las famas n'han dentant betg pudì vegnir confermadas – uss s'èn questas famas dentant sa mussadas sco vardad. Passa 100 pajais han cumprà apparats da la Crypto, sur quel ch'il servetsch secret da la Germania e dals Stadis Unids han pudì tadlar giu ils pajais.
Nus essans cuntents ch'il prim pass è fatg cun publitgar las retschertgas. Uss po suandar in proxim.
Uschia ha il schurnalist dal ZDF decidì dad involver era la Rundschau en las retschertgas. Tranter auter a la schurnalista investigativa Fiona Endres. Per ella haja cumenzà ina retschertga extraordinaria. I sajan documents che na sajan betg simpels da leger. Tiers vegnan enturn 100 dumondas tar l’archiv federal per survegnir l’invista en documents. Ina lavurada dad ir tras tut quel material. Dentant era da survegnir persunas davant la camera. Ins haja discurrì cun in mantun da persunas che han dà infurmaziuns, dentant mo ils paucs han vulì prender posiziun di Endres.
Communabel sin tschertga da fastizs
Al cumenzament da la retschertga haja mintga redacziun retschertgà per sai. Mintgin aveva in auter focus, entant che la Washington Post è sa focussada sin la CIA, il servetsch secret dals Stadis Unids èn ils Tudestgs, il ZDF sa focussads sin lur servetsch secret, il BND. E las trais schurnalistas da SRF che han retschertgà vid l'istorgia han prendì sut la marella pli precis la rolla da la Svizra.
Cun il temp hajan ins cumenzà a barattar las infurmaziuns. Vers la fin saja tut vegnì pli intensiv. Uschia sajan tuts s'inscuntrads en Svizra ed han fatg communabel las ultimas retschertgas.
Las retschertgas eran intensivas. Qua sa tracti da documents che n'èn betg simpels da leger. Tiers vegn che nus avain fatg passa 100 dumondas d'invista per documents tar l'archiv federal.
La distanza geografica saja sa cumprovada sco avantatg per la retschertga di Endres. Uschia hajan ins gì trais retschertgas independentas ch’ins ha pudì metter ensemen. I saja in Luxus sch’ins ha retschertgas ord 3 pajais ed ins po verifitgar uschia da differentas funtaunas en differents pajais las infurmaziuns.
Squitsch davart ina da las partidas cunter quellas igl è vegni retschertgà n'haja quai mai dà. Ma singuls partenaris cun quels ch'ins ha discurrì hajan ditg che forsa saja meglier da betg publitgar la retschertga cun quai che quella pudessia far donn a la Svizra.
Ina retschertga cun rebomb
La retschertga bitta undas. Il Cussagl federal lascha examinar il cas, ed i ha dà in scumond d'export per ils apparats da la firma Crypto. Vuschs ord la politica pretendan era ina PUK, ina cumissiun parlamentara d'inquisiziun.
RTR actualitad 17:00
