Il di da la canera da quest onn stat sut l'ensaina da tegnair avert las ureglias tar la planisaziun. Cun quest motto duai vegnir fatg attent ch'ins resguardia tar la planisaziun er adina ils aspects acustics e betg mo ils visuals. Surtut lura cura ch'i vegn stgaffì spazis libers. I vegn fatg attent quant impurtant ch'i saja era per la sanadad da stgaffir tals spazis da repaus da canera.
Quai che chaschuna la pli gronda polluziun da canera en Svizra è il traffic. Bun mintga setavla persuna en Svizra è exponida a la canera tras il traffic. La gronda part viva en las citads e las aglomeraziuns. Tenor l'Organisaziun mundiala da la sanadad è la polluziun tras canera gist suenter la polluziun da l'aria il pli grond factur che chaschuna donns da la sanadad tras l'ambient.
Caneras e sanadad
Esser exponì a lunga vista a canera po avair effects negativs per la sanadad. Il corp è sut pressiun, i po caschunar hormons da stress, il cor dat pli svelt, la pressiun dal sang crescha ed ins tira pli svelt flad. Quai ha da far cun il fatg ch'il corp registrescha las caneras sco pussavlas ensainas per privel. Tenor studis datti er in connex tranter caneras e malsognas sco diabetes u era depressiuns. Latiers è la canera in dals motivs principals pertge ch'insatgi perda l'udida u survegn ina schletta udida.
Per sminuir la canera – per exempel tras il traffic – investeschan la Confederaziun ed ils chantuns daners. Ils davos 40 onns è quai stà 6 milliardas francs.
Canera u be ramur?
Tge ch'è per nus carstgauns canera è in zic subjectiv. Per ils ins po er ina ramur esser ina canera malempernaivla. Sin tschertas ramurs reageschan ins pli sensibel che sin autras. Sch'ina persuna ch'ins ha per exempel per cor fa ina ramur ch'ins n'ha betg gugent n'è quai forsa betg uschè nausch sco sche quella ramur deriva d'ina persuna ch'ins n'ha betg uschè per cor. Canera è er il motiv pertge ch'i dat las pli bleras dispitas tranter vischins e vischinas en Svizra.
Viver cun sensibilitad per canera
Carmen Caspar che viva a Tusaun viva gia si‘entira vita cun la sensibilitad sin canera. Il mument cura ch’ella è vegnida pertscherta ch'ella è sensibla sin canera è stà durant ch'ella frequentava il seminari scolastic a Cuira. Lura viveva la dunna, ch'ha oz 59 onns, en la citad veglia da Cuira cun sias giassas stretgas.
La chasa vis à vis da sia stanza saja vegnida renovada. Dapi lura dorma Carmen Caspar mintga notg cun oropax. I detti ramurs che mulestian pli fitg ch'autras. Per exempel la ramur dal camiun che schubregia las vias giaja ad ella tras pel ed ossa. In temp na saja ella era betg ida gugent a far cumissiuns en stizuns grondas cun massa travasch. Ma quai fetschia ella uss senza problems.
En il decurs dals onns haja ella emprendì da vegnir a frida pulit bain cun la sensibilitad. Ella dovria simplamain dapli temp per sa revegnir. Per il mintgadi haja ella sias strategias. Sch'ella giaja per exempel ad ina festa na stettia ella betg uschè ditg. A chasa ha Carmen Caspar bunamain adina in zic musica sco ramur da fund. Uschia possia ella sa concentrar sin quella ed ignorar las ramurs d'ordadora.
