Emissiuns
Cuntrasts
Novissims videos
Landquart: Boomtown u macla dal Grischun
Tuts enconuschan Landquart – ma nagin na vul star qua. Gia Thomas Mann scriveva en «Zauberberg» da «einer kleinen Alpenstation, wo man den Zug zu wechseln gezwungen ist». Ma Landquart fa surstar cun sia istorgia plaina da pioniers ed experiments, cun sia multiculturalitad e cun sia veglia da s’inventar da nov adina puspè. In omagi ad in lieu negligì. Radund 9’000 persunas da 68 naziuns stattan a Landquart ed els vegnan guardads cun cumpassiun dal rest da la Svizra. Ma la glieud da Landquart vesa lur vischnanca cun auters egls: sco lieu da la diversitad e dals experiments, sco boomtown u da maniera pragmatica: sco citad pitschna ideala pertutgant las colliaziuns da traffic e cun tschains pajabels damanaivel da las pli bellas muntognas. Landquart è naschi avant pir 150 onns grazia a la viafier. In vitg atipic per il Grischun, nua che mintga vitg ha in coc medieval. Per la paja datti qua spazi per novas ideas, per exempel en l’architectura. La via da la staziun è sco in museum dals 150 onns passads. Gia per Friedrich Nietzsche era l’absenza d’ina lunga istorgia in avantatg: Nua ch’i na dat nagina tradiziun, èn ins pli liber da far experiments. Il film raquinta dal sentiment da vita a Landquart ed accumpogna in interprendider che spera da vender sia invenziun en China, ina dunna da l’Etiopia che ha chattà a Landquart ina nova patria ed in student d’architectura da Frankfurt ch’è viagià aposta a Landquart per admirar ils bajetgs da ses models (Valerio Olgiati, Bearth und Deplazes) al lieu.25 min
Marco Cortesi – a la front
Cura ch’igl ha dà in mazzament, ina rapina u per exempel in grond brischament, sto el dar pled e fatg a las medias. Marco Cortesi, oriund da Samedan, è probablamain il pli enconuschent pledader da medias da la Svizra. En 28 onns ha l’anteriur policist dà millis e millis intervistas e quai adina tenor il medem credo: «Jau na di betg adina tut quai che jau sai, ma quai che jau di è vair». Ils «Cuntrasts» han tranter auter accumpagnà Cortesi e sias duas guardias persunalas ad ina demonstraziun. «Jau sun la fatscha da la polizia da la citad da Turitg e sun gia vegnì attatgà pliras giadas. Perquai na poss jau betg pli ir sulet a demonstraziuns», di Marco Cortesi che va en paucas emnas en pensiun.27 min
Tranter magia, birocrazia e corona – Roman Weishaupt, il nov directur
Ch’i saja stà in start franà, lascha Roman Weishaupt betg valair, in pragmatic plitost, punctuescha il nov directur dal Teater Cuira. Ils «Cuntrasts» han accumpagnà el durant ses emprims trais mais tras muments da plaschair e magia, dentant er muments da stancladad, dubis e grittas. L’emprima visita a Roman Weishaupt avain nus fatg duas emnas avant l’avertura da sia emprima sessiun sco directur dal Teater Cuira. Per entschaiver avain nus giavischà in tur atras ses nov reginavel (davent da ses biro spartanic enfin si surchombras en in lieu cun vista magica), silsuenter avain nus accumpagnà el il di da sia emprima premiera (tenor la Südostschweiz «in’impertinenza u in statement sapientiv»), essan stads tar el sin acla (il paradis da sia uffanza), a Nairs (per vegnir en contact cun las regiuns) e nus eran cun el il mument ch’il Cussegl federal ha communitgà il lockdown. Nus avain discurrì cun Roman Weishaupt da magia, birocrazia, corona, da plaschairs e grittas, cumbats e visiuns. Trais mais essan nus stads als chaltgogns dal nov directur ed avain emprendì d’enconuscher in aventurier cun spiert avert e sensibel, cun schlantsch ed entusiassem ch’emprova da sviluppar in’atgna visiun per il teater da Cuira e per il Grischun, senza laschar starmentar da disas ed aspectativas presumablas.26 min
2020 – La show
Schont puspè ina revista da l’onn? Tgi vul anc vesair da quai?? E lura gist anc tar quest onn da cac 2020. Aber egal. Bler pli gugent, preziada lectura e prezià lectur, avessan nus annunzià qua ina revista dal 2021, en la quala nus avessan mussà co ch’il mund è plaunet vegnì or da la val da larmas ch’è stà il 2020. Ma deplorablamain na pon gnanc schurnalists sabiuts guardar en il futur e vesair insatge da valita. E cunquai ans fatschentain nus pia cun il palpiri da tualetta che va a fin e na tanscha gist betg pli, u almain betg per propi, ch’è stà il 2020. Gea, i fiss propi plitost da guardar enavant uss enstagl sin questa radcappa ch’è schluppada giu da la roda da l’auto ed ha chaschunà ina carambolascha da massa sin l’autostrada ch’è la vita da nus tuts (la radcappa è il 2020). U cun auters pleds: Nus na vulevan betg, ma sco tar ina rusna plain caries en in dent ch’ins na po betg propi laschar en ruaus, avain nus tuttina stuì sfugatar tras ils schabetgs dal 2020 ed als preschentain uss en in’ulteriura ediziun da «RTR – La show». Ou… radcappa ha num per rumantsch «viertgel da la roda»…, mo per ch’ins haja er emprendì insatge cun leger quai.25 min
GLISCH – en noss mintgadi
Fadri Stricker ha illuminà sia stalla uschè optimal sco pussaivel. La raschun: sa sentan las vatgas bain, dattan ellas dapli latg. Buna glisch procura per il bainstar da las vatgas. Glisch influenzescha era nus carstgauns. Quai sa Daniel Cathomen, manader da marketing tar la pli gronda firma da glisch en l’Europa. Ses mintgadi è da vender glisch. Ma tge è glisch per propi? L’expert d’astronomia Men Jon Schmidt, che tschertga la glisch en il spazi immens dal univers ha las explicaziuns e sa era declerar tge che ha manà ils trais sabis dal Orient a Bethlehem. E lura datti anc in experiment. L’illuminader Roland Koch creescha en il studio da RTR varsaquantas atmosferas, la fraida-polara e ses pendant la chalira-ardenta, l’atmosfera dal film noir e la futuristica. La fin è deditgada a l’atmosfera da Nadal!26 min
Il making of da la «Metta da fein»
Durant la stad 2020 è Vrin en Surselva stà culissa per l’emprima seria ficziunala rumantscha fatga per la rait. La «Metta da fein» empermetta tensiun, drama ed umor per aspectaturas ed aspectaturs. Il «Cuntrasts» dat in sguard davos las culissas da la producziun da quella seria. Nus avain visità il set e guardà sur la spatla dals reschissurs Carlo Beer ed Urs Berlinger. Vinavant avain nus discurrì cun l’actura Tina Bundi ed ils acturs René Schnoz e Curdin Caviezel che dattan in’invista en lur lavur fascinanta. #PerVus #MDF #SeriaWeb25 min
Dachasa en privel – violenza en las atgnas quatter paraids
Ni il parc stgir, ni la garascha sutterrana, ni il sutpassadi desert – il lieu il pli privlus per ina dunna è a chasa. Quai mussan las statisticas – per il mund, per la Svizra ed er per il Grischun. La statistica criminala dal Grischun mussa: Duas persunas èn vegnidas mazzadas l’onn 2019 en Grischun – e tuts dus mazzaments èn capitads en las atgnas quatter paraids. Tut en tut ha registrà la polizia grischuna 196 cas da violenza a chasa. Quests delicts èn dentant be il piz da la muntogna. Ina part considerabla, uschia calculeschan expertas ed experts, resta en il stgir. «Igl è da prender il tabu da la tematica» din perquai trais dunnas pertutgadas. En ils «Cuntrasts» raquintan ellas da lur istorgia e lur experientschas cun la violenza en las atgnas quatter paraids. En il Grischun è Isabelle Jaeger s’inscuntrada cun «Selina» e «Marie» che vulan restar anonimas, ed en il chantun Lucerna cun Louise Hill. Ella ha vivì e surtut survivì cun ses trais uffants ina lètg violenta. Pertge che taschair n’è nagina soluziun datti da vesair en ils «Cuntrasts».25 min
Senza sturnizi – Richard Coray, constructur da punts persas
Richard Coray era in um da paucs pleds. Sia spezialitad era la lavur cun laina e la construcziun da punts persas. Quai èn las puntanadas che vegnan duvradas per construir las punts. Cun sias puntanadas temporaras ha Coray creà construcziuns spectacularas ch’èn mo pli visiblas sin fotografias veglias. Richard Coray è vegnì admirà a ses temp dad inschigners e laics sco persunalitad legendara. La reschissura da films Susanna Fanzun ha accumpagnà l’autur Johann Clopath che retschertga dapi onns davart la vita ed ovra da Coray. Prest cumpara il cudesch sur da ses convischin da Trin. Cun Jürg Conzett, inschigner da renum internaziunal, ha discurrì l’autura davart dumondas da construcziun e davart sia fascinaziun ed admiraziun per il constructur. Cun ils purtrets contemporans e bleras fotografias istoricas taissa l’autura dal film in viadi visual tras il temp e l’ovra da Richard Coray.26 min
Il pass cotschen
En tge mar sbucca l’En? Questa dumonda ha fatg suar Chiara Corona-Cardoso. Chattar la dretga resposta durant l’examen per daventar Svizra n’è betg stà simpel. Ils «Cuntrasts» han accumpagnà la giuvna, ch’è naschida a Puntraschigna, e ses geniturs Ana e Paolo Corona-Cardoso tras la procedura da natiralisaziun. Els han stuì rimnar numerus documents, emplenir formulars ed emprender intensivamain per il grond examen. Il film dat in sguard exclusiv davos las culissas e mussa, co che las candidatas ed ils candidats ston far si las mongias per avair la schanza da survegnir il pass svizzer.26 min
Tut che tira flad – Arno Caluori e sias orglas
Ella vegn numnada la regina dals instruments. Ella tuna sco in entir orchester, ma ella sa era tunar dultsch e fin. L’orgla. Ozendi è ella dentant savens mez emblidada en ina baselgia vida e fraida. Ma quai na vul betg dir che nagin s'interessescha pli per las orglas. In che ha bajegià passa 30 orglas è Arno Caluori. En il film «Tut che tira flad» accumpogna l’autur Casper Nicca il construider d’orglas, oriund da Domat, durant la revisiun da l’orgla da la chaplutta da Vignogn. «In’orgla tira flad, in’orgla ha ina olma», di Arno Caluori e maina l’aspectatur en l’intern da las orglas, lascha guardar davos ils tschivlots ed en l’intern da quai che ha fatg che Arno Caluori ha vivì ina vita per l'orgla.26 min
tutto bello – cronica d’ina vendetga
Il 1969 sajetta in lavurer talian a Sedrun dus umens e blessa in terz grevamain; sinaquai sa denunzia el tar la polizia. Il motiv saja stà l’onur, di el per il protocol, sia onur e quella da sia marusa. Domenico Formica vegn da l’Italia dal Sid e lavura sco manual per ina firma da construcziun. El viva sco sutfittadin tar Anton D. che ha problems d’alcohol e famiglia. Adina pli savens sto il sutfittadin consolar la dunna. Suenter intgins mais cumenzan els ina relaziun d’amur. Domenico posseda ina pitschna agenda, nua ch’el notescha mintga giada, cura ch’el ha durmì cun la dunna, «tutto bello» – per il cas,che Regina D. vegniss en speranza. Gieri Venzin, autur da film ed istoricher, recapitulescha quest cas en ses film «tutto bello» e lascha vegnir a pled ils protagonists da lezzas uras. Uschia er Formica che viva oz en Calabria.29 min
Zona grischa – pedofilia en il Grischun
«Pedofilia? Na, quai na datti betg tar nus...». En la documentaziun «Zona grischa» discurran differents protagonists e protagonistas davart pedofilia en il Grischun e mussan cun quai che quella construcziun «quai na datti betg tar nus» è faussa. Tge è pedofilia insumma? Ina malsogna ubain ina disposiziun sexuala? Cura daventa ina persuna pedofila? Quants pedofils datti tar nus en il Grischun? E co pudess ins impedir meglier che uffants vegnan malduvrads? Nus giain en la «zona grischa» da la pedofilia e faschain tut quellas dumondas a psicologs, a la polizia, ad in’unfrenda da violenza sexuala ed ad in um pedofil. Dentant betg be quai, la dumonda centrala da la documentaziun è numnadamain, co che nus sco societad stuessan ir enturn cun il tema pedofilia. E per dar resposta a quella dumonda, èn pliras persunas stadas prontas d’agir sco public da test, sco spievel per la societad.28 min
Lana
Nursas vegnan tegnidas per vender la charn e per cultivar la cuntrada. Pli baud vegnivan las nursas tegnidas era pervia da la launa. La launa è sco la laina, ina fibra natirala che crescha suenter, in material durabel. La nursa sto vegnir tundida duas giadas ad onn. Antruras vegniva la launa preziada, avant 10 onns vegniva ella bittada davent ed oz vegn questa fibra natirala scuverta danovamain. Cunzunt launa fina da la nursa Merino ha grond success e vegn duvrada per vestgadira. Quai ha era influenzà la relaziun cun la launa da la nursa da muntogna. En l’emissiun Cuntrasts visita Susanna Fanzun persunas che han tschertgà vias novas per far insatge cun la launa da nursas da muntogna, per che quella na vegni betg bittada davent.25 min
Mes reginavel per ina chaura!
Danièle e Pascal Favre èn omadus oriundamain da Neuchâtel. Avant bundant 30 onns han els decidì dad ir en il Tessin ad allevar chauras. E quai fan els e lur gidanters cun gronda passiun. La televisiun RTS als ha accumpagnà durant l’ir ad alp ed er il mintgadi cun las chauras si en ils auts. Las chauras giaudan las bunas ervas alpinas, ma cunquai che in dad els dus sto star en la Bassa e mo in po ir ad alp ston Danièle e Pascal vegnir a frida cun ina separaziun pli lunga durant la stad.26 min
Veni, vidi Vico – sin il 100avel da Vico Torriani
Cun ses hits «Silberfäden» u «Kalkutta liegt am Ganges» ha Vico Torriani procurà suenter la Segunda Guerra mundiala per buna luna. Durant sia carriera che ha durà passa 50 onns ha el vendì dapli che 16 milliuns portatuns, tants sco nagin auter interpret svizzer. Vico Torriani nascha il 1920 a Genevra, nua che ses bab grischun lavura. Sia uffanza e giuventetgna passenta Vico Torriani a San Murezzan en relaziuns simplas. Suenter l’emprendissadi da cuschinier cumenzan sias emprimas preschentaziuns en il Niederdorf a Turitg. En il film dals Cuntrasts «Veni, vidi, Vico – sin il 100avel da Vico Torriani» sa regordan ses uffants Nicole e Reto, sco er cumpogns sco Paola Felix dad el.26 min
Viver cun il luf è viver cun gritta, nunpussanza e fascinaziun
Hinweis für deutsche Untertitel: aktivierbar über Einstellungsoption «Suttitels» (unten rechts) Il luf è ina realitad. El è qua ed il dumber crescha e chaschuna problems e tensiuns en l’agricultura, en il turissem ed en las vischnancas. Il luf ha dentant er effects positivs per l’equiliber ecologic e per il guaud. Co vai da viver cun il luf? Quella dumonda han ils «Cuntrasts» fatg a persunas che vivan e lavuran en territoris ch’els ston parter cun il luf. Co èsi per la pura e mamma da Pigniu che ha gì in inscunter cun quatter lufs mo paucs meters sur sia chasa? Co lavura il persunal d’alps ch’è confruntà cun attatgas dal luf? Daventi sco viandant u biker propi pli privlus da traversar ina scossa cun vatgas mamma en territoris cun lufs? E co statti propi cun ils aspects positivs dal luf sin il guaud grischun? Ils «Cuntrasts» dattan in’egliada a la convivenza tranter carstgaun e luf or da different’optica e perspectiva.25 min
Crucifix, chalischs e candelabers – Ils stgazis dal nov museum da la catedrala
Hinweis für deutsche Untertitel: aktivierbar über Einstellungsoption «Suttitels» (unten rechts) Ina trucletta romana, ina plauna cun inscripziuns arabas ed ina chaschina ornada cun simbols celtics – quai èn mo trais da las 70 preziusadads exponidas en il nov museum da la catedrala. Il pli vegl object è dal quart tschientaner, nagin’autra catedrala en il nord da las Alps ha in stgazi cun objects sacrals che illustreschan 1600 onns istorgia culturala da la baselgia. Unic èn er ils maletgs da la mort (1543) ch’ins ha vis la davosa giada avant prest 50 onns è che valan sco il pli vegl ciclus da maletgs da la mort en Svizra. Ils «Cuntrasts» cun ritgezzas e curiusadads dal nov museum da l’uvestgieu.23 min
Amaturs da films – Films d’amaturs
Hinweis für deutsche Untertitel: aktivierbar über Einstellungsoption «Suttitels» (unten rechts) Conrad Candinas da Surrein, Karl Andersag da Tarasp e Marc Solèr da Cuira, trais amaturs che han la passiun da far films. Mintgin dad els en sia moda, creescha cun sia camera ovras che reflecteschan ina visiun dal mund. A la tschertga d’amaturs da film ha il cineast Ivo Zen scuvert stgazis zuppads. Ovras preziusas che dattan perditga da la vita en nossas vals e noss vitgs. Ma tgi èn insumma quests passiunads, che deditgeschan lur temp liber a la creaziun da films?25 min
Far Svizzers – episoda 4 – mit deutschen Untertiteln
En tge mar sbucca l’En? Tge è la differenza tranter in referendum ed in’iniziativa? Tgenin è il pli grond lai en Svizra? A questas ed a sumegliantas dumondas ston candidatas e candidats per il pass svizzer respunder durant l’audiziun. La seria «Far Svizzers» ha accumpagnà protagonistas e protagonists da tut las quatter regiuns linguisticas tras l’entira procedura da natiralisaziun. Ella mussa il cumbat per survegnir ils documents necessaris, da l’emprender ordadora nums da politichers fin tar lur grond examen. La tensiun avant e durant l’audiziun avant las autoritads communalas è per blers strusch da supportar. Episoda 4: Finalmain è la busta cun il resultat da l’audiziun arrivada. Ha la famiglia Corona-Cardoso dumagnà il test e daventa uss svizra? Andreas Luther sto pir anc far l’examen che chaschuna sentiments ch’el n’ha anc mai gì.43 min
Far Svizzers – episoda 3 – mit deutschen Untertiteln
En tge mar sbucca l’En? Tge è la differenza tranter in referendum ed in’iniziativa? Tgenin è il pli grond lai en Svizra? A questas ed a sumegliantas dumondas ston candidatas e candidats per il pass svizzer respunder durant l’audiziun. La seria «Far Svizzers» ha accumpagnà protagonistas e protagonists da tut las quatter regiuns linguisticas tras l’entira procedura da natiralisaziun. Ella mussa il cumbat per survegnir ils documents necessaris, da l’emprender ordadora nums da politichers fin tar lur grond examen. La tensiun avant e durant l’audiziun avant las autoritads communalas è per blers strusch da supportar. Episoda 3: Amherd, Berset, Parmelin – la famiglia Corona-Cardoso emprenda per l‘audiziun. Durant l‘examen na fan ils politichers nagins fastidis, mabain plitost la geografia. In mument difficil per Chiara.46 min
