Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Branscha da construcziun I vegn construì tut a dubel ed inschigneras ed inschigners mancan

En la branscha da construcziun percorsch'ins la mancanza da persunal. I vegn construì dapli, dentant n'hai betg avunda inschigners ed inschigneras. Questa mancanza s'accentuescha cunquai che la fiera dovra dapli che quai che las scolas pon porscher.

audio
Mancanza d'inschigners ed inschigneras: Cunzunt en sectur da construcziun
ord Actualitad dals 21.03.2023. Maletg: Keystone
laschar ir. Durada: 4 minutas 23 Secundas.

I vegn construì tut a dubel. Abitaziuns, vias, punts per il traffic ed anc en blers auters secturs. Per questas lavurs dovri inschigners ed inschigneras da construcziun. Questas persunas mancan dentant dapertut. En il sectur nua ch'ins vesia il product final sco ina punt, saja pli simpel da chattar nova glieud. En il sectur nua ch'ins na vesia betg il product final, sco en la construcziun bassa, tar lingias d'aua u chanalisaziuns, saja pli grev da chattar glieud, sco Martin Zwicky cunpossessur dal biro d'inschigners da construciun Casutt, Wyrsch e Zwicky SA di.

Ils products ch'ins vesa plaschan als giuvens. En la construcziun bassa èsi plitost dramatic.
Autur: Martin Zwicky cunpossessur biro d’inschigners Casutt, Wyrsch e Zwicky SA

Damai ch'i vegnia construì tant, stoppian era els per part refusar dumondas da construcziun. E quai simplamain perquai ch'els n'hajan naginas capacitads pli. Grev saja cunzunt da chattar buna, nova glieud per il manaschi. Quai cumenzia gia en ils emprendissadis. Pli paucas persunas absolvian in emprendissadi tecnic. Quai haja la consequenza che mo radund 15 persunas ad onn absolvian la scola auta a la FHGR en il Grischun sco inschigner u inschignera. Ma, tuts na restan betg en il Grischun. Marc Huber, il manader da fatschenta da Meisser GEO, in biro d'inschigners ed inschigneras a Cuira, è da l'avis ch'ins stoppia gia cumenzar pli baud a mussar quant interessanta che questa professiun saja.

Ina buna chaussa saja la messa da Future, nua che manaschis emprovian da mussar la lavur dal mintgadi a la giuventetgna. Er en questa messa saja impurtant da far anc dapli per purtar questa professiun da manaivel a la giuventetgna. Mussar interessantas lavurs per ch'i possian er s'imaginar tge che spetga en questa lavur, na saja dentant betg avunda tenor Huber. In'autra part saja che manaschis stoppian er vegnir pli activs ed attractivs per tegnair la glieud.

Far pli attractiv la professiun

Quai possian ins far en differentas furmas, di Zwicky. Dar a collavuraturas e collavuraturs la pussaivladad da lavurar parzialmain, betg mo 80%, ma er cun pli pitschens pensums. Per glieud giuvna saja er la bilantscha da lavurar e vita privata in tema. Manaschis duessan s'organisar pli flexibel per differents models da lavur. E natiralmain gioga er la paja ina rolla. Gist en quest aspect da pajament detti in grond manco. Avant radund 10 onns, devi dapli annunzias er da l'exteriur. Quai cunzunt, perquai che la professiun era attractiva pervi da la paja. Quai na saja oz betg pli il cas, sco Imad Lifa, docent da la FHGR di. En l'exteriur sajan las pajas s'augmentadas. En Svizra dentant betg.

En la branscha d'inschigner da construcziun da maschinas per exempel, saja la paja er radund 30% pli auta ch'en quella d'inschigneras da construcziun. Uschia saja per blers students e studentas la dumonda, daco far insatge che n'è finanzialmain betg attractiv sch'i pon far insatge che vegn pajà meglier. Per il docent da la FHGR, Imad Lifa è cler: la paja en quest sectur stoppia crescher, cunzunt er per far frunt a questa mancanza.

Sfidas tar la scolaziun

audio
Mancanza d'inschigners ed inschigneras: Sfidas tar la scolaziun
ord Actualitad dals 21.03.2023. Maletg: Keystone
laschar ir. Durada: 3 minutas 38 Secundas.

Pli e pli paucas persunas absolvan in emprendissadi tecnic. Tobias Leutenegger, docent a la Scola auta spezialisada dal Grischun a Cuira, è da l'opiniun ch'ins stoppia prender a mauns quest problem gia en las scolas.

Ins sto gia mussar pli baud en las scolas als giuvenils quant interessanta che questa professiun è.
Autur: Tobias Leutenegger Docent al la scola auta Grischuna FHGR

Cumenzar baud

Il problem cumenza gia en la scola da basa. Quai ch'ins stuess gia savair per la scola da professiun en roms sco matematica e fisica na vegnia savens betg cuntanschì. E quai è il fundament per in emprendissadi tecnic. Uschia na possian er betg vegnir recrutads avunda emprendists ed emprendistas per in emprendissadi tecnic. Tenor Marc Huber, il mainafatschenta da Meisser GEO, datti dentant anc in auter problem.

Las pussaivladads da scolaziun en il Grischun èn limitadas.
Autur: Marc Huber Mainafatschenta da Meisser Geo

Timo Bundi,  in giuven che ha fatg la via d’inschigner

audio
Mancanza d'inschigners ed inschigneras: Timo Bundi è ì a Turitg
ord Actualitad dals 21.03.2023. Maletg: Timo Bundi
laschar ir. Durada: 4 minutas 52 Secundas.

Il giuven è oriundamain da Curaglia ed ha absolvì il gimnasi a Mustér. Suenter il gimnasi ha Timo Bundi decidì dad ir ad abitar a Turitg per studegiar inschigner da construcziun a la ETH. Ch'el ha fatg quest studi, saja plitost stà ina decisiun spontana.

Jau na saveva betg propi tge far suenter il gimnasi. Nagina idea en tge direcziun ir.
Autur: Timo Bundi Inschigner da trafic

La stad passada ha el finì il studi. Dapi trais mais lavura Timo Bundi en la citad da Turitg sco inschigner da traffic. Actualmain lavura el in pau en il support dals projects e valitescha sche las ideas pon funcziunar u nua ch'i pudess dar problems. Per tschintg onns ha Timo Bundi studegià inschigner da construcziun e quai na saja betg stà simpel.

Bild von Timo Bundi.
Legenda: Timo Bundi

Blers sajan crudads ora en il decurs dals semesters e n'hajan betg dumagnà il pass. Intgins che na dumognan betg quest studi fetschian la midada sin ina scol'auta, auters guardian per insatge nov. Timo Bundi n'era betg segir sche quai saja quai ch'el less per il futur. Era sche la decisiun saja stada plitost spontana, saja el cuntent d'avair fatg questa via. Pervi da la mancanza d'inschigneras ed inschigners, chattian ins spert ina plazza. Quai ha er Timo Bundi percurschì che lavura en la sparta da traffic. Quai saja dentant per gronda part en il sectur da construcziun.

Cunzunt l’entschatta è greva. Ins sto avair ina affinitad per matematica.
Autur: Timo Bundi Inschigner da trafic

Cura ch'el aveva cumenzà il studi, saveva Timo Bundi sez anc betg propi tge che spetga el. Ina soluziun en ses egls fiss forsa da mussar gia en scolas tge che questa professiun è. Quai saja ina varianta ch'ins stuess pigliar a maun. In'autra fissan las pajas.

La lavur d'inschigner u inschignera saja interessanta, sco Timo Bundi di. El recumandass dentant dad ir questa via mo sch'ins haja in'affinitad per matematica. Sch'el pudess decider danovamain tge carriera ch'el fa, sche faschess el anc ina giada la medema via sco el ha gia fatg.

RTR actualida 07:00

Artitgels legids il pli savens