29 meters auta, cun in diameter maximal da nov meters. Quai è la dimensiun da la tur alva, ch’il festival cultural Origen vul installar la primavaira proxima dasper l'hotel Liun a Mulegns. Sco quai che la vischnanca da Surses ha ditg sin dumonda dad RTR, haja ella dà la lubientscha da bajegiar per la tur.
Ils tschintg recurs ch’igl haja dà sajan vegnids refusads da la suprastanza. Tranter auter gieva quai per disturbis da glisch, canera entras producziuns culturalas, ed il maletg da la vischnanca che pudess vegnir disturbà.
Nus avain plaschair da questa decisiun, quai dat a nus la pussaivladad da planisar vinavant. Da planisar l'avertura in di.
Remplazzar la cotschna
La tur vegn stampada cun betun cun ina nova tecnologia, tar la Scola politecnica a Turitg. Cunter la lubientscha da bajegiar po anc vegnir fatg recurs durant ils proxims 30 dis. Avessi da dar nagins recurs, alura po la tur alva restar durant tschintg onns al lieu. Suenter sto ella puspè vegnir demontada, medem sco la tur cotschna al Pass dal Güglia ch’è avant curt vegnida allontanada.
Reacziuns da la populaziun
Las reacziuns en la populaziun èn maschadadas. Ina part ha plaschair ch'i vegn bajegià e sviluppà vinavant il vitg. La tur portia segir era insatge per il turissem, quella carmalia segir blera glieud da l'entir mund. E quels turnian alura forsa era sch'els vesan quant bella ch'il Surses è.
Jau vai gia da ditg spetgà sin questa decisiun, ed a mi fai grond plaschair ch'ins po fabritgar insatge. Spezialmain en Surgôt, che porta forsa insatge a l'infrastructura. Da tut la val.
Auters fan quitads pervi da la canera che pudess vegnir ed era ch'i dettia memia blera glisch en chasa ed en stalla. Era betg cuntents èn quels perquai che 80% da la populaziun da Mulegns haja gì ditg Na a la tur. Ins avess era duì far la via endretg, sch'ins stauscha bain il bajetg. In passape ed in passadi da peduns avessi stuì dar.
Ins na vegn betg a pudair impedir quai. Per mai èsi tragic ch'ins ha per part decis sur il chau da la glieud ora ch'abitan en il vitg.
Il pli ferm disturba nus il maletg da la vischnanca, la canera e la glisch che vegn ad esser.
Sch'i stauschan la via, fiss stà bun d'avair in passape, dentant culturals n'essan nus betg uschè fitg. Igl è in fitg da purs e da vatgas. Igl è simplamain uschia.
