L'istorgia da la via da colliaziun da Migliè tranter Vuorz e Breil è lunga e crapusa. Ussa è il davos recurs da persunas privatas al Tribunal federal vegnì refusà, tranter auter cun la constataziun ch'i saja vegnì discutà avunda variantas e che la varianta Migliè saja stada part da la decisiun da fusiunar. Il Tribunal federal sustegna cun quai la decisiun da 2024 da la Dretgira administrativa dal Grischun.
Co vai uss vinavant?
Enfin ussa è la planisaziun locala stada il tema en connex cun la nova via da colliaziun da Migliè. En connex cun quella hai dà decisiuns e recurs enfin a la Dretgira federala. Quella ha pia decidì questa emna en tge direcziun ch'il viadi duai cuntinuar. Sco proxim suonda l'exposiziun dal project da la via da colliaziun da Migliè. Mintga vischina e vischin da la vischnanca po – en il rom da quella exposiziun publica – prender posiziun tar il project. Il president communal Clau Schlosser di ch'il temp d'inoltrar protestas cuzzia trais emnas. «Quellas protestas e posiziuns vegnan tractadas da la suprastanza communala. Cura che tut è sut tetg, pudain nus da princip cumenzar cun la surdada da las lavurs e lura cun la realisaziun dal project.»
Variantas examinadas
Il Tribunal federal vegn a la conclusiun ch'igl haja dà avunda examinaziuns da variantas per ina via tranter Andiast, Vuorz e Breil. La vischnanca haja preferì cun ina votaziun dal pievel la varianta d'ina colliaziun tras ils Migliès che sa chattan tranter il parcadi da las pendicularas a Vuorz ed il lai da fermada da Breil.
La varianta alternativa da sanar la via existenta da Munsaus davent da l'Uaul Pign via Grotta e Priel fin a Breil è tenor la sentenzia dal Tribunal federal era vegnida examinada a l'entschatta da las tractativas da fusiun. Las examinaziuns fatgas da quel temp han purtà il resultat ch'i fiss stà ina pli gronda e pli chara sfida da sanar la via Munsaus che da favurisar la via tras ils Migliès. Medemamain han ins examinà ina varianta cun ina via davent dal parcadi da las pendicularas a Vuorz fin en la Via da Grotta a Breil. Ma era quella varianta n'è betg reussida per plirs motivs. Il Tribunal federal renconuscha ussa la decisiun da la preinstanza.
Decisiun dal pievel
Il Tribunal federal scriva tranter auter ch'i saja, sco ditg en la decisiun da la preinstanza, da considerar che la nova via da colliaziun haja ina distanza da 4,8 kilometers e la colliaziun dad oz sur Danis-Tavanasa muntia a 16,6 kilometers. Losanna ha confermà l'argument ch'il viadi dad oz davent da Breil u da Vuorz ed Andiast giu sin la via chantunala e da l'autra vart puspè da la spunda siadora saja ina sfida che possia gist l'enviern esser ina dumonda da la segirezza sin via. Plinavant ha il Tribunal federal resguardà l'argumentaziun da la preinstanza che la populaziun da Breil haja decidì a l'urna ils 27 da settember 2020 da construir ina nova via da colliaziun tranter Breil, Vuorz ed Andiast. Cun quai sajan ils basegns per ina nova via pli curta e pli svelta cumprovads commensuradamain.
Senza organisaziuns da l'ambient
La Pro Natura ed il WWF dal Grischun e la Fundaziun svizra per la protecziun da la cuntrada han bittà la fautsch en chanvà la stad 2024 suenter la resposta negativa al recurs tras la Dretgira administrativa dal Grischun. Las organisaziuns da l'ambient han dentant fatg a savair da quel temp che la via da colliaziun tras ils Migliès na dastgia betg vegnir lubida sco project da meglieraziun. Ellas han plinavant crititgà ch'il project saja exagerà e bleras dumondas avertas. Silsuenter avevan pliras persunas privatas decidì da far persulas recurs al Tribunal federal.