Tut las pendicularas ed ulteriurs implants da transport, ils bajetgs e l'infrastructura turistica sin la muntogna da l'Arena Alva SA duai vegnir integrada en la «Finanz Infra SA». Quella è vegnida fundada avant prest 20 onns per la finanziaziun dals indrizs d'ennavar e tutga gia a las trais vischnancas.
Sco las trais vischnancas communitgeschan ensemen cun l'Arena Alva, sustegnia l'interpresa la proposta. Sco interpresa indigena veglia ella restar responsabla per la gestiun dal territori da skis.
Franz Gschwend: «Ellas èn suenter nossas pendicularas»
Franz Gschwend, president communal da Laax ha confermà envers RTR che las vischnancas da Laax, Falera e Flem veglian integrar l'infrastructura al culm, las pendicularas cun la gastronomia e hotellaria, sco era ils indrizs d'ennevaziun en la Finanz Infra.
Il davos temp legian ins adina puspè dad interessents che vulan cumprar l'Arena Alva. En spezial ils Americans. E quai na saja betg adina ì bain là nua ch'ils Americans han cumprà territoris da skis. E las vischnancas hajan gì l'idea da prender quai enta maun. Cun cumprar l'infrastructura via la societad d'aczias existenta possia la regiun segirar sia influenza. Pertge l'Arena Alva saja il motor da la regiun, e sch'ins saja dependent dal territori da skis, lura saja era bun d'avair in pau influenza.
La politica na duai betg manar pendicularas, interpresas. Quai fiss il mender che pudess capitar.
Per Franz Gschwend è quai ina schanza per la regiun. L'idea na saja betg che la politica maina las pendicularas, i dettia avunda exempels da politichers che mussan ch'els na sappian betg quai. Dentant vegnia l'influenza da la politica e da la populaziun uschia segir pli gronda. Sco possessur pon ins influenzar la direcziun da l'interpresa, ils temps d'avertura u midadas da fittadins. Ins po segirar ils interess da la populaziun indigena.
Las tractativas giajan gia passa in onn e sajan fitg intensivas. Franz Gschwend è era engraziaivel a l'Arena Alva ch'els pon insumma far quellas discussiuns. Ils investurs da l'exteriur porschian segiramain fitg bunas offertas per cumprar. Ch'els survegnan la schanza da tegnair il possess en la regiun saja in bun ton idealissem e sa chapeschia betg da sasez. I va per viver l'identitad, e quai na sappian ils d'ordaifer betg.
La populaziun vegnia infurmada ils 23 da settember davart tut ils detagls. Lura èsi da decider la fin d'october.
Peder Plaz: «En autras destinaziuns è il model gia prest normal»
L'idea n'è nagina surpraisa per Peder Plaz, manader dal Forum d'economia dal Grischun, dentant ch'i vegnia uschè spert n'avess el betg spetgà. Il model saja gia prest normal en autras destinaziuns. Bleras pendicularas en Svizra u en l'Austria tutgan u dal tut u per part a las vischnancas.
Il grond avantatg saja la controlla da l'infrastructura. Ins po era decider nua investir ord vista dal svilup pli grond e betg mo ord vista da la rendita a curta vista. Ed ins impedescha ch'in investider da l'exteriur vegn ch'ha forsa autras ideas e metta sut squitsch las vischnancas.
In dischavantatg è ch'igl è d'investir ina massa raps. Vinavant pudess il svilup durmir in pau perquai ch'i ha memia pauc concurrenza. Per Peder Plaz èsi ina buna idea da be surpigliar l'infrastructura e laschar la gestiun ad in privat, quai mitigeschia ils ristgs.
Reto Gurtner: «Da princip avert per l'idea»
Reto Gurtner, l'acziunari principal e president dal cussegl administrativ da l'Arena Alva SA, saja a l’entschatta stà surstà da questa proposta: «L’emprima reacziun è stada che quai è ina fantastaria. La dimensiun avess numnadamain surpassà la pussanza economica da las trais vischnancas».
La finala sajan ins dentant sesids ensemen ed haja discutà la valita che l’infrastructura ha per la regiun. Cun la soluziun proponida giess la infrastructura relevanta per il sistem vi en ils mauns da las vischnancas. Quai ch'è tenor Gurtner plitost finanziabel per quellas. L’idea da tegnair en maun da la regiun l’infrastructura sustegnan da princip era Reto Gurtner ed il cussegl d’administraziun da l'Arena Alva SA. Ussa guardian ins sch’ins chatta vias pussiblas ensemen.
L'iniziativa per las tractativas davart l’avegnir da l’infrastructura saja vegnida da las vischnancas anor. «Ellas avevan tema che nus vendian», declera Reto Gurtner. Ils ultims onns èsi adina puspè stà tema che l'interpresa americana Vail Resorts che ha era gia cumprà il territori da skis Andermatt Sedrun, haja er interess vi da l'Arena Alva.
Davart il pretsch che las vischnancas avessan da pajar per surpigliar na vulevan tant las vischnancas sco era Reto Gurtner betg discurrer. Las contractivas tranter l'interpresa e las vischnancas duain esser a fin en intginas emnas e la populaziun duai vegnir infurmada enfin la fin da settember.
La fin da l'october èsi previs ch'il suveran da las vischnancas votescha davart la fatschenta. Ils da Falera e Laax a la radunanza communala, ils 23, respectivamain ils 24. A Flem vegn decis a l'urna, ils 26 d'october.
Va il spiert innovativ a perder?
Plitost critic vesa Marcus Hasler l'idea. El è stà fin la fin dal 2024 directur da las pendicularas da Zermatt – ina da las pli grondas interpresas en quest sectur ed ha avant manà las pendicularas da Breil. Tenor el stuessi esser pussaivel ch'ina interpresa da la grondezza da la Arena Alva possia surviver senza il sustegn dal maun public. Per el saja plitost in privel sche la politica cumenzia a cumandar tar las pendicularas.
Reto Gurtner percunter na tema betg per quest spiert innovativ da sia interpresa. Per l'ina saja gia bler mess sin via e sclerì cun las vischnancas en quest connex. E per l'autra hajan els adina puspè duvrà il consentiment da la populaziun u da la vischnanca burgaisa, sco era concessiuns e contractivas. Ed er vegnia adina surfatg in zic quai che pertutgia la pussanza ed influenza da sia persuna en chaussa far insatge nov, manegia il schef da l'Arena Alva.
Novitads, eveniments ed istorgias localas. Tut tge che curra e passa en la Surselva chattais vus qua.