Siglir tar il cuntegn

Header

video
Ils da Lumbrein vessan bugen enavos la stela preistorica
Or da sil punct dals 07.08.2020.
laschar ir. Durada: 1 minuta 33 Secundas.
cuntegn

«Tes vitg – tia istorgia» Lumbrein: Returna la stela preistorica?

Sper la culegna dal temp da bronz Crestaulta e fossas a Cresta Petschna han ins era chattà ina stela preistorica a Lumbrein. Quella pon ins contemplar en il Museum retic a Cuira. Ina gruppaziun avess dentant gugent sche la pitga da crap preistorica returnass puspè en ses lieu d’origin.

La stela è vegnida chattada l’onn 1961 da lavurers ch’eran vi da bajegiar ina via e levan destruir e duvrar il crap. Casualmain ha l’impressari Emil Savoldelli vesì, che la pitga da crap era speziala, ed ha uschia salvà ella. Il scolast da Vella, Toni Halter, ha lura telefonà al Museum retic a Cuira per dir ch’els hajan chattà in ulteriur object preistoric a Lumbrein.

Part d’in fundament da clavà

I vegn speculà che la stela era part d’in fundament d’in clavà ch’è vegni stgarpà giu. La pitga da crap è 1,8 meters auta, 60 centimeters lada e circa 30 centimeters grossa. Ella mussa ina figura arcaica, stilisada, in carstgaun cun ina cuntgadella.

La stela da Sietschen/ Lumbrein. La stela mussa ina figura arcaica, stilisada. In um cun ina cuntgadella.
Legenda: La stela mussa ina figura arcaica, stilisada. In um cun ina cuntgadella. MAD/ survetsch archeologig grischun

Possess dal Museum retic a Cuira

La stela da Sietschen duai returnar a Lumbrein. Quell’idea persequitescha l’uniun Pro Lumerins gia intgins onns. Avant 3 onns ha il Museum retic ditg na a la dumonda da returnar l’original.

Quai ch’jau sai sa regurdar, da cur ch’jau era in uffant, vegniva adina discurrì da la stela da Sietschen. Quella saja en il museum a Cuira, ch’ins na possia gnanc contemplar ella.
Autur: Ramun Capaul Commember da la Pro Lumerins

Returnar cun la stela en ses lieu d’origin, a Sietschen Tumbas, en il liber. Questa idea ha fascinà. L’uniun ha dentant spert realisà ch’i na fiss betg stà simpel da segirar l’original da vandalissem, da l’aura, da laders. Uschia è l’uniun da Lumerins sa cunvegnida sin l’idea da mirar per in replicat da la stela. Sche quel replicat duai esser in da crap u forsa tuttina da bronz, gliez n’è betg anc cler.

Ins va da quai anora che Sietschen Tumbas, nua che la stela è vegnida chattada, stat en relaziun cun Crestaulta.
Autur: Ramun Capaul Commember da la Pro Lumerins
audio
«Tes vitg – tia istorgia»: La stela da Crestaulta duai turnar a chasa
ord Actualitad dals 07.08.2020.
laschar ir. Durada: 3 minutas 51 Secundas.

L'uniun vul dar nova vita ad in lieu, nua che schizunt ils clavads svaneschan, perquai ch’els na vegnan betg duvrads, perquai ch’els vegnan tutgads dal chametg u perquai che la naiv lascha sballunar la laina. Natiralmain duai er il potenzial dal lieu preistoric vegnir duvrà meglier.

Betg d’emblidar l’aspect turistic. Quai è in lieu, nua che surtut ils indigens van bler a viandar, dentant er turists. Quai è simplamain ina plivalur per il lieu, ina chaussa dapli per contemplar.
Autur: Elmar Collenberg Commember da la Pro Lumerins

Plans concrets

L’uniun Pro Lumerins quinta ch’i giaja anc circa dus onns enfin ch’in replicat da la stela saja da contemplar a Lumbrein. Il project custa radund 100’000 francs, 80% da la finanziaziun saja gia garantida.

RTR actualitad 11:00

Artitgels legids il pli savens