En la fracziun da la citad da Ilanz/Glion existiva gia dapi il 2015 in uorden da parcar ch’era vegnì decis dal parlament communal. Quei urden saja anc actual e sappia vegnir surprì cun adattaziuns en il nov urden per l’entira vischnaunca, di Michael Spescha, il manader da la chanzlia dad Ilanz/Glion.
L’ordinaziun da traffic e da parcar haja ina lunga istorgia cun bleras sfidas per ils planisaders e per la politica communala, declera il canzlist: «Per metter en vigur ina tala ordinaziun dovri il consentiment da pliras instanzas. Plinavant sto la decisiun d’approvaziun vegnir publitgada en il Fegl Ufficial Surselva.
Quella publicaziun sa basa sin las disposiziuns da la Polizia chantunala e pussibilitescha a la populaziun ed als interessads da far propostas encunter l'urden da parcar previs.
La suprastanza communala haja acceptà l'urden da parcar che sa basia sin la lescha en vigur dapi l’entschatta da l'onn 2024, di Michael Spescha ch'ha accumpagnà l’entira procedura. La resalisaziun da l'urden da parcar nov sappia suenter succeder en il decurs da la primavaira/stad 2026 cun montar la signalisaziun.
Istorgia cun dissonanzas
L'istorgia da la lescha e cunquai era da l’ordinaziun da traffic e da parcar dad Ilanz/Glion ha cumezà l'onn 2020. A basa d’in inventari da tut ils parcadis publics en vischnanca ha la suprastanza communala incumbensà in biro da planisaziun da traffic da far ina proposta per in concept da parcar. Il chanzlist Michael Spescha sa regorda che la proposta dal planisader saja stada quella da stgaffir en las fracziuns in scumond da parcar general. En ina zona cun scumond da parcar general èsi scumandà da parcar dapertut cun excepziun dals parcadis ch’è definids e signalisasads.
Questa proposta ha leventà reacziuns massivas. Nus avain duvràu ditg per la discussiun e per chattar ina soluziun acceptabla per tuts.
Lasuenter datti ussa ina zona cun in scumond da parcar mo en la fracziun da Glion. En las autras 12 fracziuns pon ins parcar tenor signalisaziun. Tenor il chanzlist haja la vischnanca ussa stgaffì la basa legala per finalisar l'urden da parcar. En il medem mument cun las disposiziuns ufficialas da la Polizia chantunala vegn la vischnanca dad Ilanz/Glion ad envidar la populaziun a duas sairas d’infurmaziun a Castrisch ed a Rueun. E pir suenter questas sairas d’infurmaziun e discussiun suondi la publicaziun da l’ordinaziun en il Fegl Ufficial Surselva, di el.
Pajar digitalmain e cun munaida
Il chanzlist communal dad Ilanz/Glion accentuescha ch’i saja ozendi da pussibitar da pajar ils parcadis a moda e maniera digitala. Da l’autra vart saja el cunscient ch’i dettia persunas che hajan betg telefonins cun app ni che prefereschian insumma da pajar ils parcadis cun munaida. «Perquai avain nus per exempel il Plaz fiera a Glion ch’ins ha la pussaivladad era en l'avegnir da pajar a moda digitala e cun munaida. Il medem vegni a dar a Fontanivas en la vischinanza dal bogn avert. Era là datti in’ura da parcar ch’ins ha la pusseivladad da pajar cun Twint, Parkingpay ni cun munaida.»
En auters lieus da la citad cun paucs parcadis in sper l’auter na rendia la gronda investiziun per in’ura da parcar betg, di Michael Spescha. Ils custs per in’ura da parcar muntan a varga 6000 francs. Perquai dettia en quels lieud la pusseivladad da pajar cun Twint ni cun l’app Parkingpay. Questa app saja simpla d’applitgar ed ins sappia chargiar giu ella sin l'agen telefonin. Parkingpay haja l'avantatg ch’ins sappia era simplamein prolunghir il temp da parcar dal telefonin anora, sch’ins saja per exempel occupà en ina sesida ni visita dal medi che cuzzia pli ditg.
L’emprima mes’ura gratuita
Tenor la nova ordinaziun da parcar da la vischnanca dad Ilanz/Glion è l’emprima mes’ura sin ils parcadis da da la citad da Glion gratuita. Silsuenter èsi da pajar las taxas inditgadas. En las ulteriuras 12 fracziuns èn las emprimas otg uras gratuitas e silsuenter èsi da pajar. Gratuits èn ils parcadis era en l'avegnir per giasts dal bogn avert. Quels han – suenter ch’els han pajà l’entrada en il bogn – la pussibladad d’inditgar sin il bigliet ed en l’ura da parcar lur numer dad auto ed han lura il parcadi gratuit. Els ston dentant avair pajà l’entrada al bogn avert per pudair registrar lur numera dad auto.
Procedura birocratica
«L’entira procedura per la nova ordinaziun da parcar è fitg lunga e sin fundament da las pretensiuns da la lescha surordinada birocratica», declera Michael Spescha. «Davos questa procedura stat dentant ina lescha ed ina ordinaziun che han duvrà fitg bler temp ed energia enfin che tut è stà sut tetg.» Ussa sajan ins amez la runda finala e sche tut giaja bain, sappian ins parter dal fatg ch’il nov urden da parcar giaja en vigur la primavaira ni sin il pli tard la stad 2026.
