Tge capita, sche nagin na sa fida betg pli da las novitads? Sche la societad na sa betg pli, a tgi ch'ella po sa fidar? La BBC, la chasa da medias publica da la Gronda Britannia, dat actualmain la resposta: in emettur che valeva decennis a la lunga sco persunificaziun da credibladad, sa chatta en ina burasca.
Il directur e la scheffa da las novitads han stuì ir, respectiv èn ids, pervia d'in film documentar da la BBC ch'aveva taglià in pled da Donald Trump uschia, che quel ha dà l'impressiun che Trump haja intimà da prender l'assagl sin il capitol a Washington.
Simplamain in «sbagl»? Ubain in sintom d'ina branscha che sa reflectescha memia pauc? Sche perfin las iconas ballantschan, tge vul quai dir per nus tuts?
Il distatgament quiet: la democrazia en sgol tschorv
Entant che la BBC cumbatta per sia reputaziun, sa distanziescha il public en Svizra dal consum da novitads. Il nov studi dal Center da perscrutaziun per la publicitad e la societad (Fög) da l'Universitad da Turitg, è ina schlaffada: quasi la mesadad da la populaziun svizra tutga tar ils «Newsdeprivierte» – persunas, che na consumeschan strusch u insumma betg novitads. In novum? Na. Quella cumpart è creschida cuntinuadamain ils ultims onns.
Questas persunas san tenor studi damain davart eveniments actuals, han damain fidanza en la politica e sa sentan main colliads cun la societad democratica, sco quai ch'il studi mussa. Tgi che s'infurmescha «mo» sur social media, viva en ina scufla da filters e crai dad esser infurmà.
Nossa incumbensa: Dapli che lingias grossas
Tge pudain nus far sco chasa da medias? Tge è nossa incumbensa? Co pudain nus procurar, che nus contribuin nossa part ad ina democrazia che funcziuna? E tge far, che la glieud – giuven e vegl – s'interesseschan puspè per schabetgs actuals e consumescha puspè novitads?
Las chasas da medias (regiunalas) fan e ston far part da la societad. Per accumpagnar ina societad, dar impuls, identifitgar e moderar debattas èsi perquai tant pli impurtant da prender serius (!) il public. Ma era da confruntar el vinavant cun opiniuns e tematicas, che n'interessan forsa betg a prima vista.
Be uschia pon medias promover ina convivenza ed er ina chapientscha vicendaivla a lunga vista – ina, da las funcziuns las pli impurtantas da nus medias.
Perquai èsi decisiv da betg be identifitgar debattas, posiziuns e fatgs, mabain era da metter a lieu, contextualisar e da pussibilitar a la societad da prender en autras perspectivas. Per uschia augmentar la chapientscha vicendaivla, far attent sin puncts tschorvs e per far punts entaifer ina societad polarisada.
Sco chasa da medias publica essan nus part da la societad e stuain era surpigliar responsabladad.
Tut quai funcziuna be, sch'ins ha confidenza – vicendaivlamain. E fidanza na nascha betg da campagnas en auta glischur, mabain da la lavur quotdiana: tadlar, avair interess, dumandar suenter, sa metter en dumonda, reflectar l'atgna lavur ed emprender e daventar meglier – di per di.
Sco chasa da medias publica essan nus part da la societad e stuain cunquai era surpigliar responsabladad. Seser en ina chasa da vaider e mussar cun il det sin auters, senza guardar adina puspè sez en il spievel, chaschuna automaticamain per dapli distanza.
Tgi che smetta da discurrer in cun l'auter, metta il fundament per il taschair – e taschair è l'entschatta da la fin da mintga societad.
Igl è plinavant nossa obligaziun sco chasa da medias da manar la glieud vi d'ina maisa, da lantschar debattas, da reflectar e da moderar ellas. Tgi che smetta da discurrer in cun l'auter, metta il fundament per il taschair – e taschair è l'entschatta da la fin da mintga societad. Taschair munta en quest connex capitular e distanza.
Nossas producziuns: Spievel e signal d'avertiment
Cun duas producziuns lain nus da RTR animar quest mais ina debatta, dar in impuls per la reflexiun:
L'ultim Rumantsch 2: En il center da la segunda stafla da «L’ultim Rumantsch» stattan las dispitas da la famiglia Durisch, possessura e gestiunaria da la pli gronda chasa da medias dal Grischun. La seria fictiva s'occupa da las dumondas: Tge vala schurnalissem (regiunal)? E tge succeda, sch'i na dat betg pli quel?
«L'ultima gasetta»: Nagina ficziun, mabain realitad. La «Südostschweiz», la davosa gasetta surregiunala dal Grischun, cumbatta per il surviver. Reducziun dal dumber d'abunaments da la gasetta stampada, pli paucs inserats, critica da la politica davart la qualitad schurnalistica. Il film mussa: Il schurnalissem regiunal è sut squitsch – e cun el la quarta pussanza. Tge recepts datti per gudagnar enavos lecturas e lecturs?
Fidanza è lavur – e dialog
Fidanza n’è betg in regal. I signifitga lavur, e quai mintga di. Sco chasa da medias publica na stuain nus betg esser perfetgs, ma nus stuain esser sincers, avair interess per il visavi ed esser conscients da nossa rolla e da nossa responsabladad entaifer la societad.
Nus essan part da la societad – e stuain correspundentamain era avair quità da la democrazia. La fidanza è pli impurtanta che mai. I na va betg per esser adina da medem'opiniun. I vala da restar en dialog.
Perquai la dumonda a Vus:
Tge pensais Vus da nossa purschida e noss products? Avain nus emprendì or dals resuns critics e constructivs da la stafla 1 da «L'Ultim Rumantsch»? Faschain nus ina buna lavur? Tge pudain nus far auter, tge meglier?
Scrivai a mai sin flavio.bundi@rtr.ch – jau ma legrel sin Voss resuns!