La tur alva vegn svelada ed illuminada
-
Bild 1 von 13. L'intendant Giovanni Netzer, cusseglier guvernativ Jon Domenic Parolini, cusseglier federal Guy Parmelin, il rectur da la ETH Joel Mesot ed Andrea Haemmerle tar l'inauguraziun da la tur alva. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 2 von 13. Bildquelle: RTR.
-
Bild 3 von 13. Mulegns avant l'inauguraziun. Bildquelle: RTR.
-
Bild 4 von 13. In helicopter tira davent il pachetadi. Bildquelle: RTR.
-
Bild 5 von 13. La tur è svelada. Bildquelle: RTR.
-
Bild 6 von 13. L'iniziant ed intendant Giovanni Netzer è levgià - finalmain èsi fatg. Bildquelle: RTR.
-
Bild 7 von 13. Mulegns ha in nov monument, noda-chasa. Bildquelle: RTR.
-
Bild 8 von 13. Lura tut che spetga ch'i fa notg... Bildquelle: RTR.
-
Bild 9 von 13. ...per vesair l'illuminaziun. Bildquelle: RTR.
-
Bild 10 von 13. Bildquelle: RTR.
-
Bild 11 von 13. Bildquelle: RTR.
-
Bild 12 von 13. Bildquelle: RTR.
-
Bild 13 von 13. Bildquelle: RTR.
La nova tur alva remplazza la tur cotschna sin il Güglia e daventa il nov simbol per il festival d'Origen. Ella duai scriver vinavant l’istorgia da Mulegns ed interpretar quella da nov, ha Giovanni Netzer, l'intendant d'Origen, ditg a la preschentaziun da la tur. Il project è vegnì realisà en stretga collavuraziun cun la Scola politecnica federala ETH da Turitg.
La cronologia cun ils pli impurtants pass da la tur chattais quasut.
Zercladur 2021: Origen preschenta plans per ina tur alva a Mulegns
La Nova Fundaziun Origen ha preschentà ses novs plans: Dasper l'hotel Löwe vul Origen fabritgar cun ina tecnologia digitala ina tur alva da betun. Las lavurs da construcziun duevan cumenzar la stad dal 2022. La tur che custa radund 3,5 milliuns francs dueva lura restar per tschintg onns.
Favrer 2022: Surses gi Gea a la «zona da cultura ed alloschament»
Cun 129 tar 87 vuschs ha la radunanza communala ditg Gea a la revisiun parziala da la planisaziun locala als Mulegns. Là vegn introducida ina «zona da cultura ed alloschament». La scola politecnica da Turitg vegn en collavuraziun cun Origen a construir la tur a Mulegns.
Zercladur 2022: Recurs cunter la tur alva
Cunter la dumonda da bajegiar da la tur da betun a Mulegns hai dà plirs recurs. Tranter auter vegn crititgà che la tur ch'Origen vul construir disturbia il maletg dal vitg. Era na saja betg vegnì resguardà il termin d’exposiziun da 30 dis. La vischnanca Surses na quinta betg cun ina decisiun avant il settember dal 2022.
Matg 2023: La tur alva vegn optimada
La Nova Fundaziun Origen ha preschentà la tur alva surlavurada ed optimada. Ils architects da la Scola politecnica da Turitg han optimà ensemen cun l'inschingner da construcziun Jürg Conzett ed il patrun da construcziun Giovanni Netzer ils plans per la tur. La tur che duai uss custar radund 4,1 milliuns francs duai esser pronta il matg 2024. Pervi da las midadas sto la dumonda da bajegiar vegnir inoltrada da nov a la vischnanca da Surses.
Settember 2023: La tur cotschna è vegnida stgarpada giu
La tur alva duai remplazzar la tur cotschna ch'è stada sin il Pass dal Güglia. La tur cotschna è vegnida construida il 2017, atgnamain avess ella gia stuì vegnir stgarpada giu il 2020, il chantun ha dentant prolungà la lubientscha per la tur. Uschia è ella restada sis onns in'attracziun sin il Pass dal Güglia.
October 2023: Tur alva survegn lubientscha da bajegiar
La tur alva a Mulegns po vegnir construida. La vischnanca da Surses ha dà la lubientscha da bajegiar. Ils tschintg recurs ch’igl ha dà sajan vegnids refusads da la suprastanza. Tranter auter gieva quai per disturbis da glisch, canera entras producziuns culturalas, ed il maletg da la vischnanca che pudess vegnir disturbà.
Schaner 2024: Ils emprims pilasters vegnan stampads a l'ETH a Turitg
Cun 30 meters autezza vegn la tur alva ad esser il bajetg stampà il pli aut dal mund. Construida è la tur vegnida cun elements stampads cun l'agid d'in roboter da 3D da l'ETH Turitg – ina tecnica innovativa. Per l'ETH è quai l'emprima giada ch'ins po realisar in project da tala dimensiun. Ma construir cun elements stampads da betun saja er ina sfida. Ils singuls elements paisan mintgamai passa ina tonna. La construcziun sa mussia pli cumplitgada che quintà oriundamain, declera Giovanni Netzer.
Matg 2024: La tur ha retard
Gia durant la stad 2024 vuleva la Nova Fundaziun Origen organisar occurrenzas en la nova tur alva a Mulegns. Cunquai che la tur n'è betg stada pronta a temp ha quai era gì consequenzas sin il program da stad – per part hai duvrà in plan B.
Els sajan guntgids sin duas alternativas a Mulegns, declera da lezzas uras l'intendant Giovanni Netzer envers RTR. Uschia èn stadas planisadas occurrenzas en la sala da l'hotel Löwe a Mulegns sco er en ina remisa. Quella remisa fin lura nunenconuschenta ha il festival pir cumprà paucs mais avant. I sa tracta d'in spazi grond che vegniva duvrà per deponer las charrotschas.
Stad 2024: La tur vegn montada
Cunzunt las auzadas sisum da la tur da 30 meters sajan tenor Giovanni Netzer fitg pretensiusas. Las pitgas da fin sis meters sajan fitg filigranas e difficilas da transportar. L'entir process da montascha pretendia blera concentraziun da tut ils involvids, i stoppia vegnir lavurà fitg precis. Cunquai ch'ils elements èn prefabritgads sajan ils lavurers pli pauc flexibels da pudair far midadas a curta vista durant la montascha en cas da sbagls da producziun. Sin la quarta e davosa auzada datti ina plattafurma per occurrenzas che porscha plaz a 45 persunas.