Siglir tar il cuntegn

«Orange Days» Chalzers oranschs che fan visibel violenza cunter dunnas

Mintg'onn han lieu tranter ils 25 da november ed ils 10 da december ils «Orange Days». 16 dis d'acziun cunter violenza envers dunnas e mattatschas. Perquai han lieu sin l'entir mund, ed uschia er en differentas citads e vitgs en Svizra, diversas acziuns ed arranschaments. En blers lieus vegnan per exempel illuminads edifizis cun glisch oranscha. Uschia er a Cuira e là datti per la quarta giada en roda era ina installaziun da chalzers oranschs.

Orange Days
Legenda: Yvonne Michel Conrad fa l'installaziun da chalzers quest onn per la quarta giada en roda. RTR

En in atelier artistic, en la curt da l'anteriura praschun Sennhof, sesa Yvonne Michel Conrad vi d'ina maisa lunga. Davant ella èn fatgas ora gasettas e tubas cun colur oranscha d'acril. Cura che nus visitain ella è ella vid dar colur cun in penel ad in chalzer d'uffants.

Mintga pèr chalzers stat per ina dunna mazzada u per ina matta morta.
Autur: Yvonne Michel Conrad artista

27 dunnas, da quellas trais mattatschas, sajan vegnidas assassinadas en Svizra quest onn. Quai è dapli che mintga segunda emna ina. E l'onn 2025 n'è anc betg a fin. Perquai na tanschan ils 16 pèrs chalzers ch'èn sin la maisa davant Yvonne Michel Conrad betg per l'installaziun da quest onn. «L'onn passà hai jau exponì 16 chalzers. Quai è er stà il november. E quest onn stoss jau pia far indesch pèrs chalzers supplementars.»

E l'artista tema ch'il dumber s'augmentia anc fin la fin da l'onn. Sco che quai saja er stà il cas ils ultims onns.

Project da retschertga «Stop Femizid»

Il dumber ch'ella prenda sco basa per sia lavur deriva dal project da retschertga «Stop Femizid». Las persunas che stattan davos quella pagina d'internet, inditgeschan là ch'ellas repassan mintga di cun egl critic las gasettas e rapports da polizia e ch'ellas hajan avertiments automatics che fan attent sin artitgels online, per pudair publitgar il dumber actual.

Las datas da l'Uffizi federal da statistica cumparan numnadamain ina giada ad onn, la fin da mars per l'onn avant. E sco l'uffizi da statistica da la Confederaziun mussa, èn ils culpabels supponids surtut umens, savens partenaris u ex-partenaris.

Far visibel

Per far visibel las 27 dunnas e mattatschas che n'èn oz betg pli qua perquai ch'ellas èn vegnidas assassinadas quest onn en Svizra vegnan ils chalzers oranschs exponids en differents lieus a Cuira. L'emprim sin la plazza da la staziun ils 25 da november, lura tar il Migros Gäuggeli ils 29 da november e dal 1. fin ils 10 da december en la curt dal Sennhof.

Orange Days
Legenda: Er en la curt dal Sennhof vegnan ils chalzers exponids. RTR

Mintga pèr chalzers vegn accumpagnà d'ina tavletta cun si in citat d'ina dunna che ha fatg tras violenza. L'artista di: «Quai che jau chat er anc curius è che gist persunas che patescha violenza psichica, na remartgan savens ditg betg quai. Perquai stat sin ina da las tavlettas: Savens duri lung temp, fin ch'in uman vegn conscient: Jau patesch violenza psichica!».

L'exposiziun realisescha Yvonne Michel Conrad ussa il quart onn en roda per il Zonta Club Cuira, in club da service da dunnas internaziunal che s'engascha tranter auter per meglierar la posiziun da la dunna. L'emprim onn haja ella gì agid per colurar ils chalzers ch'ella aveva survegnì d'amias ed enconuschentas. «Cura che nus avevan lura ina giada ils chalzers oranschs, hai jau pudì construir sezza ils onns suandants l'installaziun. E jau vom lura er regularmain sperasvi, cura ch'ils chalzers èn en il spazi public, perquai che la glieud na lascha betg dal tut en ruaus els. Lura ston ins adina puspè guardar ch'els stattan puspè bain là.»

RTR Magazin 12:00

Artitgels legids il pli savens