Siglir tar il cuntegn

Reconstruir e proteger Bondo otg onns pli tard

Il film documentar «Bondo – reconstruir e proteger» documentescha las differentas lavurs da reconstrucziun suenter la bova catastrofala al Piz Cengalo il 2017. Susanna Fanzun ha visità il grond plazzal da construcziun durant 4 onns fin a la fin da las lavurs il 2025.

Protecziun massiva, elavuraziun fina

«Jau ma sent protegida» di Annemieke Buob, che stat davant in mir massiv da 4 meters autezza. Il mir va sper il flum Maira e protegia la fracziun da Spino, nua che Annemieke Buob e ses um abitan. Tar las bovas dal 2017 è lur chasa vegnida demolida uschè fitg, ch'ella ha stuì vegnir sbuvada. Oz è en quest lieu in iert. Els han pudì cumprar la chasa vischina, n'han betg vulì ir ad abitar en in auter lieu. Ses vischins Giulio e Lany Giovanoli avessan preferì in mir pli bass.

Ingenieur Gianfranco Bronzini vor der Schutzmauer für Spino
Legenda: L'inschigner Gianfranco Bronzini davant il mir da protecziun da Spino. Pisoc Pictures Scrl

Ivana Engler-Picenoni è era cuntenta che sia famiglia po restar en lur chasa a Bondo.

Nus stuain era engraziar ch'els han fatg tut questas lavurs. Els avessan era pudì dir che per quels paucs giats da Bondo na faschain nus betg tut questas chaussas. Enstagl avain nus pudì restar qua e per quai essan nus fitg engraziaivels.
Autur: Ivana Engler-Picenoni abitanta da Bondo

Ir davent fiss grev per ella ed ella è engraziaivla per tut quai ch'è vegnì fatg per quels 4 vitgs a Bondo. Las construcziuns sajan bain fitg massivas. Ils mirs da protecziun ch'eran avant sajan er stads ferms, ma betg ferms avunda.

Annemieke Buob an der Stelle, wo einst ihr Haus stand.
Legenda: Annemieke Buob al lieu nua che lur chasa era. Pisco Pictuers Scarl

Il president communal Fernando Giovanoli sa legra da pudair surdar a la populaziun il plaz nov e che la normalitad e serenitad turna en vischnanca.

Fernando Giovanoli, Gemeindepräsident Bregaglia
Legenda: Fernando Giovanoli president communal Bregaglia Pisco Pictures Scarl

Mirs cun crappa da granit che la bova ha tratg a val

Il film documentar «Bondo, reconstruir e proteger» mussa las lavurs da reconstrucziun sin in dals gronds plazzals da fabrica en Svizra: Bondo 2. L'infrastructura da vias, punts, mirs, chanals d'aua, la fermada da l'auto da posta e la cuntrada han stuì vegnir reconstruids. Tut l'infrastructura è vegnida concepida da maniera ch'ella duai proteger e duai sviar in'eventuala bova nova, per che quella na pericliteschia umans, animals ed infrastructura.

Nus essan persvas che la situaziun actuala è fitg segira e garantescha in lung temp senza eveniments excepziunals. Dentant, ina segirezza da 100% n'exista mai.
Autur: Gianfranco Bronzini inschignier da construcziun e manader dal plazzal

Spezialistas e spezialists da tschintg disciplinas han collavurà per il project Bondo 2 per chattar las meglras soluziuns al lieu. La squadra dad inschigners, spezialists per la construcziun idraulica, construcziun da vias, las architectas da cuntradas ed ils architects han dà tut.

Team des Projekts Bondo 2
Legenda: La squadra dal project Bondo 2 Jürg Conzett (inschignier), Michael Grob (construcziun idraulica), Gianfranco Bronzini (inschignier), Martina Voser (architecta da cuntradas), Marco Tschenett (construcziun da vias), Conradin Clavuot (architect), Rita Illien (architecta da cuntradas). Susanna Fanzun, Pisoc Pictures Scarl

Las construcziuns sin il plazzal èn impressiunantas, betg mo pervia da lur dimensiuns e massivadad, ma era per la maniera fina co ellas èn vegnidas construidas. In bel exempel è la part che collia la part sura da la vischnanca da Bondo cun la fracziun da Spino pli engiu. Sin in crest è vegnida construida ina senda per viandantas e viandants che maina tar la nova plazza da la posta en vischinanza da la via chantunala.

Neue Promenada auf dem Schutzdam Bondo
Legenda: Funcziun ed eleganza La nova promenada sin ils rempars che protegian Bondo. Lucia Parolini

Da las varts dal flum da la senda èn mirs da protecziun, construids cun gronds blocs da granit, che la bova aveva stgarpà giu. Da tschella vart dal crest èn vegnids construids ierts, enramads cun mirs sitgs. Ils mirs da granit èn in motiv che sa tira tras tut il project. Spezialmain bel è ch'ins ha gì il curaschi da duvrar ed elavurar la crappa da granit che la bova aveva stgarpà a val. Ils ierts vegnan duvrads da la glieud da Bondo, ma era da persunas che vivan en la part sura da la Bregaglia e stiman il clima a Bondo.

Bondo daventa modern

La presidenta da la Pro Bondo, Patrizia Guggenheim è fitg cuntenta da las lavurs. Mirs, vias e punts s'integreschan bain en il maletg da la vischnanca e daventan ussa ina part dad els.

Patrizia Guggenheim
Legenda: Patrizia Guggenheim presidenta Pro Bondo Pisco Pictures Scarl

Ils custs finals per tut las lavurs muntan a bunamain 53 milliuns francs. Ina rait cumplexa da trajects da via, punts, mirs da sustegn, mirs da protecziun, chanals e vias per peduns, tut è vegnì concepì da nov e construì da maniera ch'ins po far frunt ad in nov grond eveniment.

Moderne Brücke vor bewaldeten Bergen.
Legenda: La Punt Bondasca, 65 meters senza pitgas Pisco pictures scarl

Las trais punts Spizarun, Bondasca e Punt han stuì vegnir construidas cun in grond profil e senza pitgas, per che bovas passan sutora senza donnegiar la punt u la via. Quellas trais punts posiziunadas e construidas da maniera intelligenta e surprendenta èn vegnidas ludadas per lur bellezza ed eleganza. Ellas han gudagnà il premi da betun 2025.

Ueli Weber
Legenda: Ueli Weber vicepresident communal Bregaglia Siadrio Balzarini, Pisco Pictures Scarl

Quai ch'era capità il 2017

La catastrofa da la bova da la Bondasca ha schoccà la Svizra, ha midà la vita a Bondo ed en Bregaglia. Cur che l'alarm ch'è vegnì installà en la Bondasca è ì il 2017 ha Anna Giacometti, la presidenta communala da la Bregaglia, immediat savì ch'igl è serius. Ella ha alarmà la populaziun.

Trais milliuns tonnas crappa èn sa sfratgadas ora per la val Bondasca. Experts han concludì paucs mais suenter la catastrofa, ch'i saja stà fatal che la bova da crappa dal Piz Cengalo saja crudada sin il glatscher ed haja entaifer secundas stgarpà cun sai bler glatsch ch'è luentà. L'aua s'è maschadada cun la crappa e belma ed è culada ora per la val cun forza desastrusa.

Ina gruppa da 8 viandants e viandantas è disgraziada, las victimas n'han ins mai chattà. Igl ha dà plants cunter 5 persunas en posiziuns da responsabladad.

Trais bovas han chaschunà donns enorms vi da l'infrastructura. Il batschigl ch'era vegnì construì ordaifer la chavorgia tranter las duas parts da la vischnanca da Bondo e Promontogno ha retschet ina part da la bova. Ma la massa da la bova era talmain gronda ch'ella è culada sur la via chantunala, ha bloccà il traffic tras la val, ha chaschunà donns materials da 40 milliuns francs. 12 milliuns francs donns hai dà vi da stabiliments, 28 milliuns donns vi da l'infrastructura.

Filmadas sin il plazzal Bondo 2

RTR Cuntrasts

Avrir la box Serrar la box
Blaue Grafic mit dem Schriftzug RTR Cuntrasts
Legenda: Cuntrasts mussa films documentars da 25 minutas cun in spectrum vast e varià. L'emissiun documentescha la cultura rumantscha e grischuna. Ella reflectescha e preschenta midadadas, svilups ed istorgias da noss mintgadi, da la societad, la politica, la cultura, il sport ed auter pli... RTR

Tut ils films chattais sin PlayRTR.

RTR Cuntrasts 17:25

Artitgels legids il pli savens