La suprastanza communala vuli entrar en dialog cun la populaziun en vista a las elecziuns da l'onn proxim, preschentar sia lavur, vegnir a savair ils giavischs dals abitants per motivar quels per la collavuraziun, aveva declerà il president Marco Dolf en in'intervista avant in mais.
Dals var 370 abitants da la vischnanca èn sa radunads radund 15% en la sala polivalenta da Donat per discussiunar dal futur dal vischinadi. Il lavuratori per il futur è vegnì organisà da la suprastanza communala e dal Parc natiral Beverin (PNB).
Ina vischnanca po mo funcziunar per cuntentientscha da tuts, sche tut las fracziuns e l'entira populaziun vegn integrada en ils process politics e sche las finamiras vegnan elavuradas da cuminanza.
Il manader da fatschenta Simon Egger – che ha salidà la raspada per rumantsch – e las duas collavuraturas Melanie Sulger Büel ed Anna Maria Bühler han moderà las discussiuns. «Igl è ina incumbensa dal PNB da sustegnair las vischnancas en in tal process», giustifitgescha Egger lur co-organisaziun da l'arranschament ch'era per el era terren nov.
Egger e la sia squadra han lura era dà la structura a la radunanza. Per introducir la discussiun è la raspada vegnida partida en trais gruppas, manadas dal president, da trais suprastants e da la chanzlista.
In departament per mintga suprastant
La vischnanca da Muntogna da Schons funcziuna tenor il sistem da departaments. Il president è responsabel per las finanzas e la segirezza, maina ils emploiads e las var 20 sesidas da la suprastanza e las radunanzas, organisescha elecziuns e votaziuns, ma surtut metta el en vigur las decisiuns da las radunanzas, sper represchentar la vischnanca vers anora.
Igl è in interessant uffizi che fa plaschair. Sco president pon ins metter a strada bler, dapli che en in parlament cun 120 deputads.
Marco Dolf sa retira a la fin da la perioda d'uffizi l'onn proxim, suenter 20 onns da lavur publica.
Il departament agricultura, selvicultura e turissem vegn manà da Roman Hassler da Donat. El presidiescha era la cumissiun per l'agricultura, ina da las duas cumissiuns stablas da la vischnanca. Quella ha la surveglianza da las activitads agriculas. A ses departament suttastattan da nov era ils guauds. El ha da far contact cun il selvicultur, cun il qual el planisescha tagls da laina ed il mantegniment da las vias communalas. La sonda ha Hassler era substituì il suprastant absent Beni Dolf dal departament lavuratori ed ambient che ha la surveglianza dal provediment d'aua e da la serenera.
Georg Podolak da Maton maina il departament da construcziun e la cumissiun da bajegiar, la segunda cumissiun stabla. Sco tut tschels, ha era el menziunà il plaschair da far l'uffizi, citond in poet da l'India: «Jau durmiva e siemiava che la vita saja spir plaschair. Ma svegliant hai jau vis che la vita è duair. Lavurond hai jau constatà che il duair è daventà plaschair.»
Ina tschuncantina da propostas
Il departament per fatgs socials e la scola vegn manà dad Andreas Simonett da Lon. Sper la scola è el era delegà en differents gremis regiunals. El represchenta la vischnanca en la fundaziun Sanadad Grischun Central che maina l'ospital da Tusaun. El sa legra, ch'igl è gartegià d'avrir la Canorta Glienda ad Andeer, schebain deplorond, ch'i n'è betg ì da porscher era ina tala a Donat.
Igl è vegnì discutà bain. La glieud ha mussà interess, fatg dumondas e rendì tantas ideas. Quai ma fa nunditg plaschair.
Ma tut ils fils vegnan splegads da la chanzlista Tina Sulser en la chanzlia a Farden. A chaschun da la scuntrada è sia lavur e quella da la suprastanza vegnida ludada ed undrada cun in ferm applaus.
-
Bild 1 von 4. Lavur en grupa. Las participantas ed ils participants èn vegnids infurmads en trais gruppas davart las activitads ed ils pensums dals singuls departaments ed ha discutà lur propostas. Bildquelle: FMR.
-
Bild 2 von 4. Propostas per l'avengir. Il resultat da las vastas discussiuns, in grond dumber da propostas che vegnan uss a vegnir tractadas da la suprastanza. Bildquelle: RTR.
-
Bild 3 von 4. Resun da participants e participantas. Bildquelle: RTR.
-
Bild 4 von 4. Marco Dolf. Il president communal è satisfatg dal lavuratori per l'avegnir da la vischnanca Muntogna da Schons, che ha radunà radund 50 abitants ed abitantas da far propostas per il futur. Bildquelle: FMR.
Las vastas discussiuns han rendì in bel matg da var 50 propostas, co il futur da la vischnanca pudess vegnir sviluppà. Ina ch'è vegnida menziunada savens, è quella da furmar ina gruppa da lavur per sviluppar in mussavia per il turissem. Or dal ravugl è era vegnì menziunà la valur da la cultura e surtut dal rumantsch.
La scuntrada è vegnida qualifitgada da tuts sco fritgaivla e nizzaivla. Chapibel ch'era ils organisaturs èn sa mussads fitg cuntents cun lur resultat. Ussa vegnan quellas tractadas en suprastanza. Quella decida, quant enavant ch'ellas vegnan a vegnir realisadas.