Siglir tar il cuntegn

Vita e cretta: Tge è fortuna? Placi Degonda: «Gidar autras persunas fa ventiraivel»

Betg mo ord atgna experientscha po Placi Degonda da la Crusch Cotschna dal Grischun dir che gidar autras persunas fa ins ventiraivel. Adina puspè auda el numnadamain er quai da las passa 300 persunas che s'engaschan di per di voluntarmain tar la Crusch Cotschna dal Grischun. Ellas din per exempel: «Quai è bel. Jau poss dar insatge, dentant jau survegn er insatge.»

Tge fa ventiraivel?

Cler stoppian ins impunder quà da ses agen temp, explitgescha Placi Degonda. «Dentant i vegn persuenter er enavos in engraziament, in contact social, eventualmain er bunas relaziuns ed anc autras chaussas. Ins na dastga betg sutstimar quant effect ch'in tal engaschi ha», concluda l'um che va bainbaud en pensiun.

Quant grondas èn las spetgas

Dapi blers onns lavura el gia tar la Crusch Cotschna dal Grischun. El cusseglia là tranter auter Grischunas e Grischuns ch'han daivets – ed accumpogna quellas persunas ch'han pervia d'in divorzi, pervi d'ina greva malsogna u perquai ch'ellas èn pli ditg dischoccupadas, betg pli avunda daners per prestar las chaussas essenzialas. Ina lavur che cuntantescha el anc adina: «Sche nus pudain per exempel far ina sanaziun dals daivets d'ina persuna, uschia ch'ella n'ha betg pli daivets, è quai per mai natiralmain in fitg grond success che fa mai era cuntent.»

Quant savens ch'ins ha da quels muments dependa tenor Placi Degonda bain er da las atgnas spetgas e pretensiuns d'esser cuntent respectivamain ventiraivel. Tar el n'èn ellas franc betg exageradas. Pertge el è per exempel gia cuntent sch'el po dar insatge a quellas persunas ch'el accumpogna en lur situaziuns difficilas. «Jau crai che persunas che lavuran en il sectur social ston era retrair la cuntantientscha or da quels muments», dat el d'entellir.       

Ventira u cuntentientscha

Esser cuntent ed esser ventiraivel ha per el en sasez la medema muntada. Far ina differenza, fetschia el qua forsa be en il sectur privat. Là saja la ventira forsa schont anc sin in auter nivel che la cuntentientscha. Da lavurar è per el en tutta cas la cuntentientscha impurtanta. «Jau na ditg betg cura ch'jau sun a chasa da la lavur: oz hai jau gì in ventiraivel di, mabain jau hai gì in cuntentaivel di.»

Vita e cretta dumonda: Tge fa ventiraivel?

Avrir la box Serrar la box

Giasts en la seria da stad cun las dumondas filosoficas:

  • «Per la fin da l'onn da scola: Tge fa ventiraivel, Chantal Marti-Müller?», 29-06-2025
  • «Tge fa ventiraivel il musicist e cabarettist Flurin Caviezel?», 06-07-2025
  • «Placi Degonda, fa gidar autras persunas ventiraivel?», 13-07-2025
  • «Fan raps ventiraivel, Damian Gliott?», 20-07-2025
  • «Tge fa ventiraivel Giovanni Netzer?», 27-07-2025
  • «Tge dat sentiments da legria a la pedagoga da chant e dirigenta Flavia Walder?», 03-08-2025
  • «Tge fa ventiraivel la politicra Nora Saratz Cazin?», 10-08-2025
  • «Fa la cardientscha ventiraivel, Anton Capaul?», 17-08-2025

Cun sia lavur ha Placi Degonda emprendì da vesair in zic auter tge che ventira, cuntentientscha u fortuna vul dir. Uschia ha el per exempel vis en quels 20 onns ch'el ha lavurà cun persunas cun in impediment ch'i po bain era esser auter en la vita. Schon mo da vesair tge sforzs che bleras persunas cun in impediment stuevan far per pudair lavar la bun'ura ed ir a lavurar, han fatg cler ad el ch'el astga esser fitg cuntent cun quai ch'el ha.

Jau hai il sentiment ch'ins ha in'autra paisa, in'autra valita da la cuntentientscha, sch'ins lavura cun glieud ch'han problems e ch'èn in zic a l'ur da la societad.
Autur: Placi Degonda Crusch Cotschna dal Grischun

Ch'i po bain tutgar mintgin da nus ha era sia lavur actuala tar la Crusch Cotschna dal Grischun mussà. Pertge cun accumpagnar e sustegnair persunas ch'han problems finanzials ha el er vis ch'ins po bainspert vegnir en ina situaziun finanziala difficila. Uschia ch’el concluda: «Atgnamain han ins era gì cletg ch’ins n'è betg stà malsaun durant onns, ch'ins n'ha betg gì in accident u ch’ins n'ha er betg gì ina separaziun da la lètg ch'ha manà ad ina greva situaziun da finanzas.» Perquai crai el che quels e quellas che lavuran cun persunas ch'han problems e ch’èn a l’ur da la societad, valiteschan er in zic auter la cuntentientscha.

Ventira è individuala, multifara e betg sempiterna

Tge che fa ventiraivel nus umans po bain esser fitg different. Placi Degonda da la Crusch Cotschna dal Grischun fa la famiglia, il conturn social, la lavur, il sport, il temp liber, la natira u er il savair ch’el viva en in bel e segir pajais ventiraivel.

E tuttina n'èsi betg uschè simpel per el da pudair dir cura ch’ins è lura er propi ventiraivel. «L'emna passada sun jau per exempel stà a pestga ed hai pajà insaquants peschs. Quai ha fatg plaschair. Dentant igl è grev da definir nua che la ventira cumenza», manegia Placi Degonda. Impurtant è tenor el da stimar las chaussas pitschnas che fan plaschair e ventiraivel e d'esser er conscient da quellas.   

Jau sun fitg ventiraivel. Gest oz hai jau ponderà: jau viv en ina bellezza regiun, hai pudì lavar ed ir a lavurar e nus essan en in pajais segir. Quai èn chaussas che fan ventiraivel.
Autur: Placi Degonda Crusch Cotschna dal Grischun

Cura ch'el è ventiraivel sa senta el in zic pli luc, ha tschaffen, po laschar dar ina u l’autra chaussa ed i po esser ch’el fa or da quest sentiment da ventira insatge ch’el na faschess uschiglio betg.   

Il pli ventiraivel di

Esser cuntent u ventiraivel è bain er per Placi Degonda impurtant. «Jau na lev betg la damaun e ditg jau na vi betg esser cuntent oz.» Sco probablamain tut ils umans fetschia er el ses pussaivel d'esser cuntent. Quai che veglia er dir da pudair tegnair ora sch’il di na va betg adina uschia sco planisà.

Ch'il sentiment da ventira n'è betg sempitern e che quel va puspè enavos, po per el bain era esser insatge bun. Pertge ins stimia lura pli fitg cura che la ventira vegnia ed ins saja pront da far insatge che fetschia ins ventiraivel. «Dentant en in pajais bainstant èsi grev da dir tge che na fa betg ventiraivel», concluda el.

Dis ch'el è stà fitg ventiraivel, da quels sa regorda el anc oz. In dals pli ventiraivels dis en sia vita è stà per el il di da nozzas e la naschientscha da sias duas feglias. «Quels dis èn sin l’emprim plaz dals dis ventiraivels da mia vita.»   

RTR Vita e cretta 08:00

Artitgels legids il pli savens